شناسایی و اولویت‌‌بندی عوامل مؤثر بر شکل‌‌گیری مهاجرت برگشتی (مورد شناسی: بخش مرکزی شهرستان دزفول)

Abstract

<strong>پژوهش حاضر به‌دنبال شناسایی و اولویت‌‌بندی عوامل مؤثر بر شکل‌‌گیری مهاجرت برگشتی در روستاهای بخش مرکزی</strong><strong> شهرستان دزفول است. </strong><strong>این پژوهش ازلحاظ هدف‌گذاری، کاربردی و ازلحاظ روش‌شناسی، به‌صورت توصیفی</strong><strong>–</strong><strong>تحلیلی است. به‌منظور گردآوری اطلاعات، از روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. برای رسیدن به اهداف مورد‌نظر، ضمن بررسی و مطالعۀ پیشینه و ادبیات تحقیق، شاخص‌‌ها و نماگرهایی که بیش‌ترین اثر را بر مهاجرت برگشتی در منطقۀ مورد مطالعه داشته‌‌اند، شناسایی و سه شاخص (اقتصادی، اجتماعی و محیطی) و 41 نماگر انتخاب شده‌‌اند. واحد تحلیل خانوار، مهاجران بازگشتی در هر روستا بوده که براساس فرمول کوکران،</strong><strong> 164 خانوار به‌عنوان حجم نمونه انتخاب، ولی درجهت افزایش دقت، 200 پرسشنامه بین مهاجران توزیع شد. شیوۀ نمونه‌‌گیری در این پژوهش، نمونه‌‌گیری سهمیه‌‌ای و پر کردن پرسشنامه‌‌ها به‌صورت تصادفی ساده بوده است.</strong><strong> به‌منظور تجزیه‌و‌تحلیل داده‌‌ها از نرم‌افزار </strong><strong>SPSS</strong><strong>و سیستم استنتاج فازی در محیط </strong><strong>MATLAB</strong><strong>استفاده شده است. </strong><strong>نتایج به‌دست‌آمده از آزمون </strong><strong>t</strong><strong> ساده نشان داد که از دیدگاه مهاجران برگشتی، شاخص اقتصادی و اجتماعی مهم‌ترین عامل مؤثر بر شکل‌‌گیری مهاجرت برگشتی است. </strong><strong>نتایج ضریب همبستگی کندال گویای آن است که بین برخورداری روستاها از خدمات و میزان مهاجران برگشتی، ارتباط قوی و مستقیمی وجود دارد؛</strong> <strong>همچنین نتایج آزمون رگرسیون خطی نشان می‌دهد که </strong><strong>در مهاجرت برگشتی منطقۀ موردنظر، متغیّرهای سن، جنس، تعلق بومی و فاصلۀ سکونت تأثیرگذارند. براساس آزمون فریدمن، دسترسی به خدمات زیربنایی، ارتباطی، رفاهی و اداری، داشتن زمین و مسکن در روستا و فراغت شغلی بازنشستگی، دارای اهمیت بیشتری نسبت‌به سایر متغیّرها بوده‌‌اند. </strong><strong>در‌نهایت نتایج سیستم استنتاج فازی حاکی از آن است که اگر مقدار اثرات اقتصادی 59/3 و اثرات اجتماعی 45/3 و اثرات محیطی 17/3 باشند، آنگاه میزان شکل‌‌گیری مهاجرت برگشتی 06/3 خواهد بود و روستاهای مورد مطالعه در مجموعۀ مهاجرت برگشتی بالا قرار دارند.</strong>