آیندهنگری اثرات منطقه‌ای خشک‌‌شدن دریاچۀ ارومیه با رویکرد سیاسی

Abstract

<strong>دریاچۀ ارومیه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های فوق‌اشباعِ نمک در سطح جهانی و منطقه‌ای از اهمیت زیادی برخوردار است، اما حیات آن در طول چند دهۀ گذشته به‌دلیل عوامل بسیاری، مانند سدسازی، کاهش بارندگی، افزایش بی‌‌شمار چاه‌های کشاورزی اطراف دریاچه و همچنین عوامل عمدۀ دیگری به خطر افتاده است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف یافتن راه چاره برای جلوگیری از وقوع بحران سیاسی منطقه‌ای و حتی ملّی، بر آن شد تا از منظر آینده‌‌نگری، اثرات منطقه‌ای خشک‌‌شدن دریاچۀ ارومیه را برای افق 2025 بررسی کند. این پژوهش که از‌نظر ماهیت از پژوهش‌‌های کاربردی-‌توسعه‌‌ای و از‌نظر روش از نوع توصیفی-‌تحلیلی است، با استفاده از روش مصاحبه و دلفی به جمع‌‌آوری اطلاعات مورد‌نیاز مبادرت کرد و سپس تحلیل این داده‌‌ها با استفاده از روش تحلیل ساختاری و تکنیک میک‌‌مک انجام گرفت. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌‌دهد که متغیّرهای طوفان نمک، گرد و غبار، شن‌‌های روان، کانون‌های ریزگرد نمکی و غیرنمکی و توان منطقه برای تبدیل به پارک ملی، متغیّرهای کلیدی اثرگذار می‌باشند. این متغیّرها به‌عنوان متغیّر کلیدی، دیگر متغیّرها را تحت‌تأثیر قرار داده و حائز بیشترین نقش و اثر بر سایر متغیّرها هستند و کمتر اثرپذیرند. همچنین مهمترین متغیّر تأثیرپذیر که هم به‌صورت مستقیم و هم غیر‌مستقیم از این جریان تأثیر می‌‌پذیرند، مردم هستند و باید در مرحلۀ اول از تأثیرات مستقیم خشک‌‌شدن دریاچه بر مردم مانند، افزایش هواویزه‌ها بیشتر از حد مجاز، وقوع طوفان‌ها و گسترش شن‌های روان در سطح منطقه جلوگیری کرد و در مراحل بعدی متغیّرهای دیگر را نیز تحت نظارت و کنترل قرار داد و از آسیب‌‌دیدگی آن‌ها جلوگیری کرد.</strong>