مکاتبات سلطان حسین تابنده و حجت الاسلام مردانى

Abstract

هیچ کس نمى تواند نقش و تأثیر تصوف را در گسترش اسلام و بسط معنویت نادیده بگیرد. با این همه، همواره این رویکرد و این نحوه سلوک بحث ها و چالش هاى بسیارى را برانگیخته است. آن نقش آفرینى و این بحث انگیزى ما را بر آن مى دارد که این قلمرو را نه یکسره فروگذاریم و نه یکسره پذیرا شویم.<br /> به تازگى و به لطفِ حجت الاسلام والمسلمین على مردانى، مکاتباتى که سال ها پیش میان ایشان و جناب رضاعلى شاه قطب الاقطاب نعمت اللهیان گنابادى^{^[1]} صورت گرفته و جایگاه و نقش تصوف را به بحث گذاشته است در اختیار هفت آسمان قرار گرفت.<br /> این مکاتبات که مى توان آنها را به مناظره اى مکتوب تشبیه کرد، اگرچه به فرجامى مشخص نمى رسد، امّا نکات جالب و قابل استفاده اى براى علاقه مندان به مباحث تصوف به دست مى دهد. در این نامه ها دوطرف با رعایت جانب احترام و ادب مسائل را پى گیرى مى کنند، امّا پس از نامه هشتمِ مردانى، رضا على شاه این نامه را آمیخته به توهین تلقى کرده، دیگر به نامه نهم مردانى پاسخى نمى دهد. اولین نامه مردانى در تاریخ 22/2/69 و آخرین نامه وى که بى پاسخ مانده در مورخه 22/5/69 نوشته شده است.<br /> از آن جا که نقل تمام نامه ها در حوصله این فصل نامه نمى گنجد و نیز نقل برخى از مطالبِ آمده در این نامه ها چندان موجّه به نظر نمى رسد، بر آن شدیم تا خلاصه اى از مباحث مطرح شده را با رعایت امانت و با تأکید بر نکات قابل توجه منتشر سازیم. با سپاس از گروه تصوف مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب و جناب آقاى امیر جوان که فراهم آمدن این اثر ناشى از همت و تلاش آنان است، توجه خوانندگان محترم را به خلاصه مکاتبات رضاعلى شاه و على مردانى جلب مى کنیم.<br /> <br clear="all" /><br /> <br /> [1]. سلسله نعمت اللهى گنابادى، که امروزه شعب و فرقه هاى مختلفى دارد، به نعمت اللّه ولى منسوب است. نعمت اللّه ولى بن عبداللّه محمد بن عبداللّه بن کمال الدین حلبى کوهبنانى کرمانى، ملقب به نورالدین و متخلص به سید و معروف به شاه نعمت اللّه ولى (730 یا 731ـ843) از اعاظم عرفاى قرن هشتم هجرى است. جناب آقاى سلطان حسین تابنده (رضاعلى شاه) سال ها سرسلسله سالکان طریقت مرتضویه و فقراى نعمت اللهى گنابادى ــ یکى از ده ها فرقه منسوب به شاه نعمت اللّه ولى ــ بودند که در تاریخ 18/6/1371 دارفانى را وداع گفتند و سرپرستى فقراى نعمت اللهى و وصایت طریقتىِ ایشان به فرزندشان جناب آقاى حاج على تابنده (محبوب على شاه) رسید و جناب محبوب على شاه بعد از حدود چهار سال مسئولیت هدایت طالبان نعمت اللهى، در 27/10/75 خلع لباس جسمانى کرد و جانشین ایشان بنا به نص صریح، عمّشان جناب آقاى حاج نورعلى تابنده (مجذوب على شاه) شدند و اکنون مقام قطبیت و ارشاد سلسله نعمت اللهى گنابادى را به عهده دارند (رک: <em>خورشید تابنده در شرح احوال حاج سلطان حسین تابنده گنابادى،</em> تألیف حاج على گنابادى; و <em>لغت نامه دهخدا</em>، ج14، ص22606).