ارزیابی عملکرد پروژه های آبخیزداری بر میزان فرسایش وحمل رسوب در حوضه ی آبخیز سد سیوند، استان فارس

Abstract

<strong>چکیده </strong> هدف از تحقیق حاضر نیز ارزیابی پروژه­های آبخیزداری بیولوژیک، مدیریتی و سازه­ای و تأثیر آن بر روی میزان کاهش فرسایش، رسوب و پارامترهای پوشش حفاظتی زمین در فاصله­ی سال­های اجرای 1380-1389 در حوضه­ی آبخیز شهری خرمبید از سرشاخه­های سد سیوند در استان فارس است. بدین منظور امتیاز عامل­های مدل تجربی MPSIAC اصلاح شده به کمک نرم­افزار GIS برای شرایط قبل و بعد از عملیات آبخیزداری بر روی دامنه و برداشت مستقیم رسوب پشت سازه­ها تعیین شد. سپس با مقایسه­ی تغییر امتیاز عامل­ها، اثرگذارترین برنامه­های آبخیزداری مشخص گردید. همچنین با مقایسه­ی تغییر مساحت کلاس­های رسوب­دهی، ارزیابی تغییر کلاس­ها نیز انجام شده است. نتایج تحقیق نشان داد امتیاز عامل فرسایش رودخانه­ای و فرسایش سطحی به ترتیب 77/30 و 51/30 درصد بیشترین تأثیر و عامل پوشش زمین با 05/15 درصد کمترین تأثیر را در کاهش 97/21 درصدی رسوبدهی داشته است. همچنین مساحت کلاس درجه­ی رسوبدهی 75-100، 1375 هکتار که معادل 78/15 درصد از مساحت حوضه می­باشد و از نظر توزیع مکانی در خروجی حوضه واقع شده که به کلاس 50-75 تغییر کرده است. کلاس درجه­ی رسوبدهی 50-75، 7339 هکتار 22/84 درصد بوده است که با 09/28 درصد کاهش داشته و به کلاس پایین­تر 25-50 تغییر پیدا کرده است. با توجه به معنی­دار بودن تغییرات رسوبدهی زیرحوضه­ها در سطح 05/، نتایج حاکی از کارا بودن پروژه­های آبخیزداری در کاهش رسوبدهی است. به منظور مدیریت منابع آب و خاک و اثرگذاری بیشتر عملیات آبخیزداری در کاهش فرسایش و رسوب و افزایش لایه­ی پوششی زمین در حوضه­ی آبخیز خرمبید، از تلفیق برنامه­های بیولوژیک و سازه­ای و علاج بخشی عملیات سازه­ای اجراء شده در حوضه اقدام گردد.