اثر وسعت و منشأ روشنه‌‌‌های پوشش تاجی بر ترکیب پوشش‌‌ گیاهی و بانک ‌‌بذر‌‌ خاک در توده‌‌های آمیخته و خالص راش (Fagus orientalis Lipsky)

Abstract

برای مشخص شدن اثر روشنه‌‌های پوشش‌‌ تاجی بر ترکیب پوشش ‌‌گیاهی روزمینی و بانک ‌‌بذر‌‌ خاک در توده‌‌های آمیخته و خالص راش (<em>Fagus orientalis</em> Lipsky)، روشنه‌‌های طبیعی و مصنوعی با مساحت‌‌های مختلف در طرح جنگل‌داری حاجیکلا- تیرانکلی ساری بررسی شدند. روشنه‌‌ها در سه طبقه مساحت شامل روشنه‌‌های کوچک (کمتر از 150 متر مربع)، متوسط (بین 150 تا 350 متر مربع) و بزرگ (350 تا 500 متر مربع) طبقه‌بندی شدند. گروه‌‌بندی پوشش‌‌ گیاهی روزمینی در رابطه با این روشنه‌‌ها با تحلیل تطبیقی قوس‌گیری‌‌شده (DCA) انجام شد. همچنین، تشابه ترکیب گیاهی پوشش روزمینی با عمق‌های اول و دوم بانک بذر خاک ازطریق تشابه جاکارد بررسی شد. براساس نتایج، 71 گونه گیاهی در منطقه مورد مطالعه حضور داشتند که 26 گونه آن فقط در پوشش روزمینی، 24 گونه فقط در بانک بذر خاک و 21 گونه به‌‌صورت مشترک در پوشش روزمینی و بانک بذر خاک مشاهده شدند. گونه‌های <em>Carex sylvatica </em>Huds.، <em>Carex riparia </em>Curtis،<em>Rubus hyrcanus </em>Juz. و<em>Hypericum androsaemum </em>L. گونه‏هایی بودند که در بیشتر موقعیت‌‌های مورد مطالعه، بیشترین حضور را در بانک بذر خاک داشتند. ترکیب گیاهی پوشش روزمینی روشنه‌‌ها با ترکیب بانک بذر خاک متفاوت بود. ضریب تشابه جاکارد نشان داد که تشابه ترکیب گیاهی بانک بذر خاک با پوشش روزمینی متناظر در روشنه‌‌های متوسط و کوچک و قطعه‌نمونه‌های شاهد در هر دو توده راش خالص و آمیخته، کمتر از روشنه‌‌‌‌های بزرگ بود. همچنین، تشابه بیشتری بین بانک بذر خاک و پوشش روزمینی در عمق اول خاک (صفر تا پنج سانتی‌‌متر) نسبت به عمق دوم خاک (پنج تا 10 سانتی‌‌متر) مشاهده شد. این تفاوت‌‌ها به‌ویژه با‌ توجه ‌به تغییر تشابه بانک بذر و پوشش گیاهی با تغییر اندازه روشنه بیانگر لزوم توجه به برنامه‌‌‌‌های مدیریتی و احیایی متناسب با هریک از خردزیستگاه‌‌‌های حاصل از روشنه است.