بررسی مقاومت به شوری در نهال چهار گونه درختی مناسب جنگل‌داری شهری

Abstract

کشت گونه‌های مقاوم گیاهی یکی از کم هزینه‌ترین روشهای مقابله با مشکل شوری آب و خاک در مناطق شهری است. پژوهش حاضر واکنش چهار گونه از متداولترین درختان شهری شامل اقاقیای چتری (<em>Robinia pseudoacacia </em>var<em>. umbraculifera</em>)، سرو خمره‌ای (<em>Thuja</em><em> orientalis</em>)،افرای‌ سیاه (<em>Acer negundo</em>) و زبان‌گنجشک (<em>Fraxinus angustifolia</em>) را پس از کشت در محیط‌های شور، مورد مطالعه قرار داده است. نهالهای این چهار گونه طی یک آزمایش گلدانی- گلخانه‌ای با محلول‌های مختلف نمک طعام در پنج سطح شوری صفر، ٤٠، ٨٠، ١٢٠ و ١٦٠ میلی‌مول در لیتر (م.م.ل) به‌مدت سه ماه از طول دوره رشدشان آبیاری شدند و مشخصه‌های مختلف رشدی و فیزیولوژیک آنها اندازه‌گیری شد. نتایج تفاوتی را در افزایش رشد قطری و وزن ساقه در گونه اقاقیای چتری نشان نداد، در حالی‌که هر دوی این مشخصه‌ها در زبان‌گنجشک و سرو خمره‌ای از شوری 40 م.م.ل و بیشتر کاهش یافتند. در افرای ‌‌سیاه نیز رشد قطری از شوری 120 م.م.ل و افزایش وزن ساقه از شوری 40 م.م.ل کاهش نشان دادند. برخلاف سه گونة دیگر، با افزایش شوری تنها در برگهای اقاقیای چتری میزان سدیم تغییر نکرد، در حالی‌که افزایش مقدار پتاسیم تنها در برگهای اقاقیای چتری از شوری 160 م.م.ل مشاهده شد. برخی از نتایج نیز در گونه‌های مختلف، متفاوت بود، به‌طوری که مثلاً با وجود ارتفاع بیشتر نهالهای افرای‌ سیاه و سرو خمره‌ای، با افزایش شوری، کاهش رشد طولی در این گونه‌ها اتفاق افتاد. نسبت سدیم به پتاسیم نیز تنها برای دو گونه زبان‌گنجشک و سرو خمره‌ای افزایش یافت و با افزایش شوری (از 80 م.م.ل)، میزان کلسیم تنها در برگهای افرای‌ سیاه افزایش یافت، ولی میزان منیزیم در برگهای هیچ گونه‌ای تغییر نکرد. در تمام گونه‌های پهن‌برگ با افزایش شوری بر میزان زرد شدن برگها افزوده شد.