ارزیابی کنش های متقابل درون گونه ای درختچه های اشنان (Seidlitzia rosmarinus) در مناطق خشک با استفاده از تحلیل الگوی نقطه ای (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده قهی استان اصفهان)

Abstract

تحلیل توزیع مکانی گیاهان چوبی در مناطق خشک و نیم ه­خشک، کنش­های متقابل آنها و چگونگی تأثیرشان بر یکدیگر را توضیح می­دهد. این پژوهش با هدف ارزیابی کنش ­های متقابل درون­ گونه­ ای درختچه­ های اشنان (<em>Seidlitzia rosmarinus</em>) در مناطق خشک مرکزی ایران با استفاده از آماره­ های اختصاری مختلف (تابع همبستگی جفتی <em>g</em>(<em>r</em>)، تابع <em>O</em>-ring <em>O</em>(<em>r</em>)، تابع توزیع نزدیک­ترین همسایه <em>D</em>(<em>r</em>)، تابع توزیع تماس کروی<em>H_s</em>(<em>r</em>) و تابع همبستگی نشان­دار <em>k_mm</em>(<em>r</em>)) انجام شد. یک قطعه­ نمونه با ابعاد 160 × 160 متر که به­ طور خالص پوشیده از اشنان بود، در منطقه حفاظت‌شده قهی استان اصفهان انتخاب شد. نقشه نقطه­ ای تمام 989 درختچه اشنان با استفاده از سامانه موقعیت ­یاب جهانی تفاضلی سه‌فرکانسه تریمبل R8 با دقت سه میلی­ متر ± 0/1 پی ­پی­ ام تهیه شد. مقایسه با فرآیند پوآسون ناهمگن نشان داد که الگوی مشاهده شده درختچه­ ها دارای ناهمگنی مکانی معنی­ دار (در سطح اطمینان 95 درصد) بود. نتایج <em>g</em>(<em>r</em>) و <em>O</em>(<em>r</em>) نشان­دهنده تجمع معنی­ دار (در سطح اطمینان 95 درصد) درختچه­ های اشنان تا فاصله سه متر در کنار یکدیگر بود. نتایج <em>D</em>(<em>r</em>) و <em>H_s</em>(<em>r</em>) نیز نشان داد که بیشترین فاصله تا نزدیک­ترین درختچه شش متر بود و توزیع اندازه فضاهای خالی تا این مقیاس به­ طور معنی ­داری با توزیع تصادفی تفاوت داشت. درنهایت، <em>k_mm</em>(<em>r</em>) برای ارتفاع، قطر متوسط تاج و مساحت تاج همبستگی مثبت ویژگی­ های زیست­ سنجی اشنان­ ها را نشان داد. به­ طور کلی، نتیجه­ گیری شد که در منطقه مورد مطالعه بین پایه­ های گروهی اشنان یک کنش متقابل مثبت وجود دارد که با توجه به اثر تسهیل­ کنندگی درون­ گونه­ ای آنها بر یکدیگر در کنار هم تجمع کرده­ اند.