القاء واکنش دفاعی پرتقال به کپک آبی (Pencillium italicum) با استفاده از اسانس گیاه کک‌گریز (Francoeuria undulate (L.) Lack)

Abstract

پوسیدگی کپک آبی از مهمترین بیماری‌ها پس از برداشت میوه مرکبات است که توسط قارچ <em>Pencillium italicum</em> ایجاد و سالیانه منجر به از بین رفتن مقادیر زیادی از محصولات مرکبات می‌شود. اسانس گیاه کک‌گریز (<em>Francoeuria undulate</em> (L.) Lack) دارای خاصیت ضدباکتریایی بالایی بر میکروارگانیسم‌ها است. بدین‌منظور در دو آزمایش جداگانه، تأثیر غلظت‌های مختلف اسانس (چهار سطح: صفر، 400، 800 و 1600) گیاه مذکور در القاء مقاومت میوه پرتقال در برابر کپک آبی (دو سطح: بدون بیمارگر و بیمارگر) با بررسی آنزیم‌های دفاعی انجام شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گردید. در آزمایش دوم اثر اسانس گیاهان بر کنترل بیمارگر در چهار غلظت 0، 400، 800 و 1600 در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل غلظت×بیمارگر در دو بازه زمانی 48 و 96 ساعت در سه صفت آنزیم کاتالاز، پراکسیداز و فنول معنی‌دار گردید. همچنین نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر مستقل غلظت اسانس گیاه کک‌گریز بر درصد بازدارندگی از رشد بیمارگر بر روی میوه معنی‌دار گردید. تأثیر متقابل بیمارگر× نوع گیاه نشان داد که بیشترین میزان فنول، پراکسیداز و کاتالاز مربوط به تیمارهای سالم بود اما در تیمارهای بیمار همراه کک‌گریز میزان بالای فنول مشاهده شد. تأثیر متقابل وجود و عدم وجود بیمارگر× غلظت نشان داد که بیشترین میزان فنول در تیمارهای سالم در غلظت صفر و ppm800 بود. پراکسیداز نیز در تیمارهای سالم بیشتر بود اما میزان کاتالاز در تیمارهای مختلف تفاوتی نداشت. تأثیر متقابل نوع گیاه- غلظت اسانس نشان داد که اختلاف آماری بین تیمارهای مختلف در میزان فنول، پراکسیداز و کاتالاز نبود.