مقایسه ارزش رجحانی گونه‌های مرتعی منطقه انجدان اراک

Abstract

ارزش رجحانی عبارت از انتخاب گونه­های در دسترس در چرای آزاد توسط دام می­باشد. این مطالعه در مراتع نیمه­استپی دامنه کوه­های انجدان اراک واقع در 35 کیلومتری شرق اراک، انجام شد. مراتع انجدان یکی از مراکز مهم دامداری در استان مرکزی به­ویژه شهرستان اراک می­باشد که تحت چرای شدید دام قرار گرفته و به همین سبب روز به روز مراتع منطقه فقیرتر می‌گردد و گونه­های مرتعی خوشخوراک و با ارزش در معرض خطر و نابودی قرار دارند. خاک منطقه لومی و با درصد سنگ و سنگریزه بالا و متوسط بارندگی منطقه حدود350 میلی­متر در سال می­باشد. این تحقیق به­منظور تعیین ارزش رجحانی گونه­های گیاهی با اهمیت مراتع منطقه توسط دام (گوسفند) صورت گرفت تا در طرحهای مرتع­داری از گونه­های خوشخوراک حمایت شود. بررسی ترجیح چرایی گونه­ها توسط دام از طریق (مشاهده مستقیم) زمان صرف شده برای چرای گونه­ها در طول فصل چرا و حضور دام به مدت 3 ماه (اردیبهشت، خرداد و تیرماه) در طی 3 سال انجام شد. سپس داده­های بدست­آمده در هر سال به­کمک نرم­افزار SAS در محیط طرح آزمایشی بلوک­های کامل تصادفی مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت و مقایسه میانگین ارزش رجحانی و گروه­بندی آنها با استفاده از آزمون چند دامنه­ای دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که ارزش رجحانی بین گونه­ها در ماه­های فصل چرا (اردیبهشت، خرداد وتیر) و در کل فصل چرا اختلاف معنی­داری در سطح 1 درصد (P<0.01) وجود دارد. در کل، گندمیان و پهن­برگهای یکساله <em>Annual</em> <em>grass</em>&<em>forbs</em> دارای بیشترین ارزش رجحانی می­باشد و بعد لاشبرگ گیاهان (<em>Litters</em>) در رتبه دوم قرار گرفته و بعد از آن گونه­های <em>Bromus</em> <em>tomentelus</em>، <em>Artemisia</em> <em>aucheri</em> و<em>Buffonia</em> <em>kcoelzii</em> به­ترتیب در رتبه­های بعدی از لحاظ ارزش رجحانی قرار دارد