تاثیر نوسانات اقلیمی بر درصد پوشش تاجی گونه های علوفه ای شاخص مراتع استپی قوشه سمنان

Abstract

در این پژوهش، ضمن پایش روند تغییرات درصد پوشش تاجی گونه­های شاخص مراتع استپی منطقه قوشه در استان سمنان طی یک دوره ده‌ساله؛ ارتباط بین دو عامل مهم اقلیمی (بارش و دما) و تغییرات درصد پوشش تاجی نیز بررسی شد. بدین منظور، درصد پوشش تاجی شش گونه گیاهی شاخص (به تفکیک گونه) و گیاهان یک‌ساله بصورت ترکیبی مصــادف بــا رشد کامل گونه­ها، بر روی دو ترانسکت 250 متری و در 30 پلات دو متر مربعی(به فواصل 15 متر از هم) بصورت سالانه و به مدت 10 سال اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که بالاترین مقدار درصد پوشش تاجی، در سال آبی 86-1385 (با بارش بیش از میانگین دوره) و کمترین مقدار آن در سال آبی 92-1391 (با بارش کمتر از میانگین دوره) و به ترتیب معادل 15 و 5/5 درصد بود. مدل­سازی درصد پوشش تاجی براساس روش رگرسیونی خطی و با استفاده از متغیرهای بارش و دما انجام گرفت. نتایج نشان داد که بارش­های یک ماهه فروردین، قادر است 65 درصد تغییرات درصد پوشش تاجی گونه <em>A. sieberi</em>را در سطح اطمینان 95 درصد توجیه نماید (با 26/0=RRMSE و 49/0 =MAE). بهترین مدل ارائه شده برای برآورد درصد پوشش تاجی گونه­های <em>S. barbata</em> و <em>Z. eurypterum</em>، مربوط به مدل مبتنی بر بارش چهار ماهه اسفند تا خرداد و مدل مبتنی بر بارش یک ماهه اسفند بود که به ترتیب 77 (در سطح اطمینان 99 درصد) و 67 (در سطح اطمینان 95 درصد) درصد تغییرات تاج پوشش این گونه­ها را توجیه می­نمایند. با توجه به نقش قابل توجه گونـه­های <em>A. sieberi</em>، <em>S. barbata</em> و <em>Z. eurypterum</em> در ترکیب پوشش گیاهی مراتع مورد پژوهش، می­توان بیان نمود که بخش عمده تغییـرات پوشش تاجی، براساس تغییـرات بارش دوره رویـش، قابل پیش‌بینی می­باشد.