بررسی تغییر فلور علف‌های‌هرز مزارع گندم آبی شهرستان‌های ساوجبلاغ و شیروان از 1379 تا 1390

Abstract

به منظور تعیین تغییرات فلور علف‌های‌هرز مزارع گندم آبی شهرستان‌های ساوجبلاغ و شیروان، نتایج بررسی‌های انجام شده در سال 1379 و 1390 مقایسه شدند. بر اساس نتایج اولین بررسی (1379) در شهرستان ساوجبلاغ، 57 گونه متعلق به 19 خانواده گیاهی و در شهرستان شیروان 28 گونه متعلق به 13 خانواده گیاهی شناسایی شد. در بررسی دوم (1390) در شهرستان ساوجبلاغ، 53 گونه متعلق به 19 خانواده گیاهی و در شهرستان شیروان 53 گونه متعلق به 18 خانواده مشاهده شد. تعدادی از گونه‌ها از فلور حذف شده و تعدادی گونه جدید به فلور اضافه شده بودند. شاخص غالبیت گونه‌ها تغییر کرده، بعضی از گونه‌ها غالبیت خود را از دست داده و بعضی ازگونه‌ها جزو گونه‌های غالب شده بودند. تغییر در شاخص غالبیت هر گونه به دلیل تغییر در فراوانی، تراکم یا هر دو بود که می‌تواند به عوامل زیادی بستگی داشته باشد. در ساوجبلاغ وقوع غالبیت اکثر گونه‌ها از جمله هفت بند (<em>Polygonum avicular</em>)، بی تی راخ (<em>Galium aparine</em>)، ارشته خطایی (<em>Lepyrodiclis holosteoides</em>)، سیزاب پا خمیده (<em>Veronica camplypoda</em>)، شاه تره ایرانی (<em>Fumaria vaillanti</em>) به دلیل افزایش در تراکم بود اما در شیروان غالبیت اکثر گونه‌ها از جمله سلمه تره (<em>Chenopodium album</em>)، ماشک (<em>Vicia villosa</em>)، ناخنک (<em>Goldbachia laevigata</em>)، کنگر صحرایی (<em>Circium arvense</em>) به دلیل افزایش در فراوانی بود و فقط در گونه غالب هفت بند به دلیل افزایش در تراکم بود. عدم تغییر در غالبیت علف‌های‌هرز باریک برگ مزارع گندم شهرستان ساوجبلاغ بیانگر این است که روش‌های مدیریتی اعمال شده پس از یک دهه نتوانسته است گونه‌های یولاف وحشی زمستانه (<em>Avena ludviciana</em>) و چاودار (<em>Secale cereale</em>) را کنترل نماید. تغییر شاخص غالبیت علف‌های‌هرز پهن برگ مزارع گندم این شهرستان و غالب شدن گونه‌های هفت بند، ارشته خطایی و سیزاب پا خمیده نشان دهنده تغییر فلور گونه‌های پهن برگ در پاسخ به روش‌های مدیریتی اعمال شده است. ورود گونه‌های جدید به مزارع گندم شهرستان شیروان قابل ملاحظه بود. به نظر می‌رسد با بررسی روش‌های مدیریتی اعمال شده و تطبیق آنها با تغییرات ایجاد شده در ترکیب گونه‌های این دو منطقه می‌توان دلایل تغییر و راهکارهای لازم را به دست آورد و برای مدیریت گونه‌های جدید برنامه ریزی نمود.