ژرف ساخت ناسازواری در شعر اَمل دُنْقُل و بینامتنی قرآنی

Abstract

«طنز ناسازوار» ویژگی بارز شعرسیاسی امل دنقل، شاعر برجستة مصری است که با بهره­مندی بجا و هنرمندانه از آیات و مضامین قرآنی، آن را در شعر خود برجسته­سازی کرده است. وی این ساز و کار ادبی را با رندی تمام و زیبایی خیره­کننده­ای، برای نشان دادن شرایط نابسامان اجتماعی و سیاسی حاکم برمصر به­کار می­برد تا تفاوت خنده­آور اوضاع نابسامان کنونی را با وضعیت آرمانی نشان دهد. زیبایی این ناسازاوریِ طنزگونة سیاسی، در بهره­برداری و فراخوانی از قرآن برای اهداف سیاسی است که <br />به­صورت شگفت­آوری موجب آشنایی زدایی متن شعری شده است؛ به­گونه­ای که چنین تصور می­شود که شاعر قرآن را بر خلاف اهداف آن به­کار می­برد؛ اما چنین نیست. با تحلیل روابط بینامتنی روشن می­شود که شاعرِ سرکش مصری توانسته با نقدی گزنده، مخاطبان خود را به وضعیت تلخ سیاسی حاکم آشنا سازد. این مقاله به منظور تبیین متن شعری و پرهیز از برداشت­های ناصواب، با روش تحلیل محتوا بر اساس تحلیل روابط بینامتنی، ارزش ادبی شعر این شاعر را دراستفاده از آیات ومضامین قرآنی روشن می­سازد و می­کوشد شبهة بهره­برداری ناصواب از قران را برطرف نماید.