بررسی کارایی خصوصیات مغناطیسی خاک در تفکیک منابع تولید رسوب

Abstract

پارامترهای مغناطیسی متفاوتی وجود دارند که شاخص انواع خصوصیات مغناطیسی‌اند و برای تشخیص نوع کانی‌‌ها مورد استفاده قرار می‌‌گیرند به‌‌طوری‌‌که با استفاده از این پارامترها می‌توان نوع و محل یک کانی را ردیابی کرد. در این تحقیق از دو پارامتر قابلیت مغناطیسی بسامد کم (LFX) و قابلیت مغناطیسی وابسته به بسامد (FDX) که کارایی آنها در تحقیقات قبلی تأیید شده است برای ردیابی و تفکیک منابع رسوب استفاده شد. مناطق مورد بررسی حوزه‌‌های آبخیز عمروان، عطاری، ابراهیم‌‌آباد، علی‌‌آباد و رویان واقع در استان سمنان ایران اند. با بررسی‌‌های صحرایی سطح مناطق با سنگ‌‌شناسی متفاوت و نیز منابع زیر‌‌سطحی (دیواره خندق‌‌ها) درحکم منابع رسوب تشخیص داده شد و نمونه برداری از آنها صورت گرفت. نمونه‌‌های خاک برداشت شده به آزمایشگاه منتقل و در هوای آزاد خشک شد. سپس نسبت به الک کردن نمونه‌‌ها و جدا کردن بخش زیر 63 میکرون (بخش ریزدانه) اقدام شد و این بخش برای اندازه‌‌گیری ردیاب‌های انتخابی با دستگاه مغناطیس‌‌سنج مورد استفاده قرار گرفت. در مرحله بعد توانایی خصوصیات مغناطیسی پیش‌گفته در حوضه‌‌های مورد بررسی با استفاده از آزمون‌‌های کراسکال-والیس و تابع تشخیص (DFA) از لحاظ آماری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج روشن ساخت که میزان تفکیک منابع رسوب با پارامتر LFX از 9/39 درصد درحوزه آبخیز ابراهیم‌‌آباد تا 5/52 درصد در حوزه آبخیز علی‌‌آباد تغییر کرده است؛ درصورتی‌‌که میزان تفکیک منابع رسوب با FDX از 3/43 درصد (حوزه آبخیز ابراهیم‌‌آباد) تا 5/57 درصد (حوزه آبخیز علی‌‌آباد) متغیر بوده است. نتایج همچنین نشان می‌‌دهد که استفاده از ترکیبی از خصوصیات منشأیاب، میزان تفکیک منابع رسوب را به میزان قابل‌‌ِتوجهی نسبت به هریک از خصوصیات فردی بالا برده است.