پی‌‌جویی‌‌های شکست مرزی و درون‌‌چاهی برای تعیین ویژگی‌های لایه‌‌های کم‌‌عمق شهر بم، در جنوب شرقی ایران

Abstract

عملیات درون‌چاهی و شکست مرزی لرزه‌ای برای بررسی ویژگی‌های دینامیکی لایه‌‌های زیرسطحی شهر بم در جنوب شرقی ایران به انجام رسید. برداشت داده‌‌ها برای 160 ایستگاه امواج شکست مرزی P و S و اندازه‌گیری‌‌ امواج ذکر شده داخل 15 گمانه در محدوده شهر به‌دست آمد. برای تهیه مقاطع سرعت - عمق حاصل از نتایج لرزه شکست مرزی در محدوده مورد بررسی و همچنین تهیه نمودار‌‌های درون‌چاهی از نرم‌‌افزار تصویرساز لرزه‌ای استفاده شده است. بر‌اساس مقادیر به‌‌دست آمده نقشه‌‌های هم‌‌عمق، هم‌‌سرعت و نسبت پواسون و ضریب تضعیف برای محدوده شهر تهیه شد. با توجه به نتایج به‌‌دست آمده از تغییرات مقادیر سرعت امواج P و S ، سه لایه لرزه‌ای تشخیص داده شد. به‌طوری‌که لایه اول دارای سرعت کم، لایه دوم دارای سرعت متوسط و لایه سوم دارای سرعت به‌نسبت زیادی بود. عمق لایه اول از جنوب غرب به سمت شمال شرقی محدوده مورد بررسی افزایش می‌یابد درحالی‌که عمق لایه‌‌های دوم و سوم از جنوب غرب به شمال شرق محدوده مورد بررسی کاهش پیدا می‌کند. در جنوب غرب محدوده مورد بررسی، به‌‌دلیل ضخیم بودن لایه سوم، حتی با استفاده از ثبت داده‌‌های شکست مرزی با دوراُفت زیاد نیز تعیین عمق این لایه میسر نشد. به‌‌عبارت‌‌دیگر در بیشتر قسمت‌‌های شمال شرقی محدوده، فقط دو لایه به‌ترتیب با سرعت های کم و متوسط تشخیص داده شدند. با توجه به توزیع مقادیر سرعت امواج P و S ، توزیع نسبت پواسون و همچنین ضریب تضعیف به‌‌دست آمده برای لایه‌‌های مورد بررسی در شهر بم، این نتیجه حاصل شد که لایه اول که دارای سرعت کم، ضخامت زیاد و ضریب تضعیف زیاد است می‌‌تواند عامل جنبش نیرومند زمین ناشی از زلزله در تاریخ 26 دسامبر 2003 در شهر بم باشد.