ارزیابی شاخص های مقومت به خشکی در گندم نان

Abstract

برای بازدهی بیشتر در اصلاح ارقام برتر در مناطق خشک و نیمه خشک باید بهترین معیارهای مقاومت به خشکی را شناخت . به این منظور ، 20 لاین گندم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در شرایط تنش خشکی ( به صورت دیم) و بدون تنش خشکی ( چندبار آبیاری در مواقع بروز تنش خشکی) در شرایط مزرعه ارزیابی شدند. در این بررسی 5 شاخص مقاومت به خشکی شامل : شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل (TOL) ، شاخص بهره وری متوسط (MP) ، شاخص تحمل تنش ( STI) و شاخص میانگین هندسی بهره وری (GMP) بر اساس عملکرد دانه ارقام در محیط تنش و بدون تنش محاسبه گردیدند. شاخصی که انتخاب بر اساس آن باعث افزایش عملکرد در هر دو شرایط تنش و بدون تنش بشود، بهعنوان بهترین شاخص می باشد. بر این اساس آن شاخص های STI و GMP به عنوان بهترین شاخص ها معرفی شده و مناسب ترین لاین بر اساس این شاخص ها لاین 5784 تعیین گردید. نتایج آزمون جوانه زنی با استفاده از محلول پلی اتیلن گلیکول با پتانسیل اسمزی 6/0 – مگاپاسکال نشان داد که بین لاین ها از نظر شاخص تنش جوانه زنی (GIS) تنوع قابل ملاحظه ای وجود دارد. همچنین شاخص GSI همبستگی مثبت و معنی دار با شاخص های GMP و STI نشان داد. بنابراین در بررسی یک سری لاین از نظر مقاومت به شکی می توان قبل از آزمایش مزرعه ای لاین ها را در آزمایشگاه از نظر مقادیر بالای GSI با طول کلئوپتیل و وزن ریشه های اولیه همبستگی مثبت دارد. بنابراین برای افزایش مقاومت به خشکی بایستی لاین هایی با طول کلئوپتیل و وزن ریشه های اولیه بالا را انتخاب کرد.