تحلیل اقلیم‌‌شناسی تگرگ در محدوده زاگرس شمالی در فصل رشد گیاهان

Abstract

<strong>کشاورزی تنها فعالیتی است که کم‌‌ترین آسیب را به طبیعت وارد می</strong><strong>‌‌</strong><strong>سازد؛ اما از شرایط طبیعی، به ویژه آب و هوا به شدت تأثیر می</strong><strong>‌‌</strong><strong>پذیرد. پدیده تگرگ از مهم</strong><strong>‌‌</strong><strong>ترین مخاطره</strong><strong>‌‌</strong><strong>ی طبیعی است که هر ساله با صدمات به محصولات کشاورزی باعث ناپایداری فعالیت</strong><strong>‌‌</strong><strong>های کشت و کار شده است. به همین دلیل بررسی نیازهای اقلیم شناختی گیاهان زراعی، ترویج و به کارگیری کامل دانسته</strong><strong>‌‌</strong><strong>های بشری پیرامون فرآیندهای جوی، منجر به بهبود کمی و کیفی محصولات و در نهایت پایداری کشاورزی می</strong><strong>‌‌</strong><strong>گردد. بنابراین بررسی جامع در توزیع زمانی</strong><strong>–</strong><strong> مکانی و شرایط همدیدی این پدیده</strong><strong>‌‌</strong><strong>ی مخرب، هدف تحقیق حاضر می</strong><strong>‌‌</strong><strong>باشد. به این منظور از داده</strong><strong>‌‌</strong><strong>های آماری </strong><strong>۲۳</strong><strong> ساله، </strong><strong>۱۰</strong><strong> ایستگاه سینوپتیکی منطقه (</strong><strong>۲۰۱۴-۱۹۹۲) </strong><strong>در فصل رشد گیاه (ماه</strong><strong>‌‌</strong><strong>های آوریل تا سپتامبر) استفاده و با انتخاب </strong><strong>۴</strong><strong> نمونه از بارش-های شدید تگرگ و نیز داده</strong><strong>‌‌</strong><strong>های مرکز </strong><strong>NCEP/NCAR</strong><strong> نقشه</strong><strong>‌‌</strong><strong>های همدیدی تراز دریا </strong><strong>۵۰۰</strong><strong>، </strong><strong>۸۵۰</strong><strong> و </strong><strong>۱۰۰۰</strong><strong> هکتوپاسکالِ وزش سرد، وزش رطوبتی، اُمگا و جبهه</strong><strong>‌‌</strong><strong>زایی در محیط نرم افزار </strong><strong>Grads</strong><strong> ترسیم شده است. ساعت </strong><strong>۹</strong><strong> الی </strong><strong>۱۵ (</strong><strong>با اوج بارش در ساعت </strong><strong>۱۲) </strong><strong>به وقت گرینویچ و ماه</strong><strong>‌‌</strong><strong>های آوریل، می و ژوئن به ترتیب حداکثر فراوانی را داشته</strong><strong>‌‌</strong><strong>اند. در حداکثر بودن فراوانی وقوع در منطقه علاوه بر عوامل محلی چون توپوگرافی آن</strong><strong>‌‌</strong><strong>ها (با ارتفاع زیاد از سطح دریا)، محل ورود سیستم</strong><strong>‌‌</strong><strong>های بارش</strong><strong>‌‌</strong><strong>زا مانند بادهای غربی نقش مؤثری داشته است. قرارگیری فرودهای عمیق ناشی از فعالیت</strong><strong>‌‌</strong><strong>های بادهای غربیِ دارای هوای بسیار سرد عرض</strong><strong>‌‌</strong><strong>های شمالی، رطوبت دریای مدیترانه و سیاه روی منطقه، اختلاف دمای شدید بین سطح زمین (ناشی از فرارفت</strong><strong>‌‌</strong><strong>های هوای گرم و مرطوب در سطح زمین) و ترازهای بالا (همراه با جبهه</strong><strong>‌‌</strong><strong>های سرد) و صعود توده هوای سطح زمین منجر گشته که بیش</strong><strong>‌‌</strong><strong>ترین فراوانی وقوع تگرگ در فصل بهار (اوج بارش در آوریل و می) می باشد.</strong>