تعیین میزان شیوع و بررسی عوامل خطر ضایعات محوطه دهانی گوسفند و بز در جنوب ایران

Abstract

ضایعات محوطه دهانی یکی از مؤثرترین عوامل بر روی سلامت و راندمان تولید است. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی شیوع این ضایعات شامل بیماری‌‌های دندان، استخوان‌‌های فک و بافت‌‌های نرم، در بین نشخوارکنندگان کوچک در منطقه جنوب ایران و بررسی تاثیر عوامل خطر این دسته از بیماری‌‌ها شامل سن، جنس، گونه، نژاد، جیره، اندازه و نحوه مدیریت دامپروری‌‌ها است. شاخص‌‌های بررسی میزان شیوع بیماری‌‌های محوطه دهانی با دامنه اطمینان 95 درصد برآورد شد. برای بررسی ارتباط بین شیوع و عوامل خطر پیشنهاد شده، از روش رگرسیون لجستیک تک متغیره و چند متغیره استفاده گردید. نتایج ما نشان داد که از 1342 دام مورد بررسی به‌‌ترتیب 523 (39 درصد)، 123 (2/9 درصد) و 81 راس (شش درصد) دارای ضایعات بالینی دندانی، استخوان‌‌های فک و بافت‌‌های نرم هستند. از عوامل خطر مورد مطالعه بین جنس، نژاد‌‌های بز، گروه‌‌های سنی، مدیریت دامپروری و جیره با میزان شیوع، رابطه معنی‌‌داری داشت. شانس ابتلا به بیماری‌‌های دندانی با افزایش سن نیز افزایش قابل توجهی نشان داد و در بز نژاد پاکستانی نسبت به نژاد سانن بیشتر بود. در بررسی لجستیک بیماری‌‌های دندان، شانس ابتلا در جنس ماده نسبت به نر 7/1 برابر بود و در دامپروری‌‌های با مدیریت سنتی و تغذیه با جیره‌‌های علوفه‌ی به‌‌ترتیب 5/3 و 5/2 برابر دامپروری‌‌های با مدیریت صنعتی و جیره‌‌های دانه‌ی-علوفه‌ی برآورد شد. در نظر گرفتن عوامل فوق از طریق آگاه‌‌سازی دامداران در جهت جوان‌‌سازی دام‌‌ها، انتخاب نژاد مناسب و نظارت دقیق بر نحوه مدیریت و نوع جیره می‌‌تواند نقش عمده‌ی در کاهش هزینه‌‌ها و افزایش بازدهی اقتصادی واحد‌‌های دامپروری داشته باشد.