مفهوم عشق از دیدگاه روزبهان بقلی

Abstract

عشق در تصوف عاشقانه روزبهان بقلی جایگاه ممتازی دارد. این عارف بزرگ قرن ششم ق<br />در ادامه سنّتی که از قرون قبل آغاز شده بود، مفهوم عشق را به شکل برجسته ای در آثار<br />خود، به ویژه در عبهر العاشقی ، ن مطرح کرد. در واقع روزبهان بنای طریقت خویش را در<br />تصوف بر عشق نهاد و گسترۀ این مفهوم در اندیشۀ وی تا بدان جاست که عشق را در تمام<br />مراتب هستی، از بالاترین تا نازل ترین مرتبه ساری می داند. از نظر او عشق از صفات حق<br />است و چون ذات و صفات حق از هم جدا نیستند، پس عشق نیز چون ذات حق قابل<br />توصیف نیست، و تنها عشق قادر به وصف خود است. عشق را حد و نهایتی نیست و تنها<br />عشق است که م یتواند رابطۀ میان مخلوق و خالق را به رابطۀ عاشقانه میان عاشق و<br />معشوق بدل سازد.<br />روزبهان ضمن توجه به انسان به عنوان تجلّی جمال الهی، به حُسن و زیبایی ظاهری در<br />انسان و تأثیر آن در ایجاد عشق در عاشق، عنایت بسیار دارد و میان حُسن و عشق پیوند<br />ازلی برقرار می بیند. او عشق انسانی را نردبانی برای رسیدن به عشق ربانی می داند و با ارائۀ<br />تقسیم بندی هایی از انواع عشق، چگونگی طی این طریق را بیان داشته است.