سنجش عوامل محیطی مؤثر بر احساس امنیت ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی شهر همدان

Abstract

تجربه نشان داده است طراحی شهری همراه با ساماندهی کیفیت محیطی محله‌ها، تأثیر بسزایی در کاهش جرائم و افزایش احساس امنیت شهروندان دارد. در این میان، تحلیل امنیت در سکونتگاه‌های غیررسمی شهرها که یکی از کانون‌های اصلی بروز جرائم هستند، بسیار مهم است؛ از این‌رو، پژوهش حاضر با روش تحلیلی-تفسیری به ارزیابی شاخص‌های امنیت محیطی در محله‌های غیررسمی شهر همدان پرداخته است، این شاخص‌ها از منابع معتبر داخلی و خارجی استخراج، سپس با استفاده از پرسشنامه (400 عدد) در جامعة ساکنان محله‌های غیررسمی تکمیل شده است. داده‌های پرسشنامه‌ها نیز پس از ورود به نرم‌افزار SPSS با استفاده از دو مدل تحلیل عاملی و تحلیل رگرسیون چندمتغیره بررسی شده است. از سوی دیگر، یافته‌های پژوهش هم نشان می‌دهد امنیت محیطی محله‌های غیررسمی در قالب پنج عامل «غریب‌گز‌بودن»، «نظم بافت»، «اجتماع‌پذیری»، «تسهیلات رفاهی» و «نگهداری و عملکرد» خلاصه می‌شود. چنانکه امتیاز وضعیت محله‌های مورد مطالعه درمجموع پنج عامل به‌ترتیب برای محلة منوچهری برابر با 40/5، محلة حصار با 72/4، محلة مزدقینه برابر با 71/4، محلة خضر برابر با 35/4 و محلة دیزج برابر با 20/4 بوده است؛ همچنین با توجه به نتایج نهایی پژوهش، اولویت‌های ارتقای امنیت محیطی در هر محله با سایر محله‌ها متفاوت است. با وجود این، ساماندهی مواردی مانند کیفیت معابر و پیاده‌روها، تراکم بافت محله، مبلمان و روشنایی معابر، کاربری‌های محلی، وضعیت اراضی بلااستفاده و کاهش عبور خودروهای غیربومی از محله از جمله اولویت‌های ارتقای امنیت ساکنان این محله‌هاست.