شخصیّت پردازی با رویکرد روانشناختی در داستان سیاوش

Abstract

عنصر «شخصیّت» از عناصر مهمّ داستان‌پردازی است. این عنصر متناسب با موضوع و مطابق با اصول و تکنیک‌های داستان‌پردازی نوین درگسترة داستان‌های شاهنامه حضور دارد. پردازش هر شخصیّت به گونه- ای مؤثّر، سبب ایجاد ارتباط عمیق‌تر میان مخاطب و داستان می‌گردد تا جایی که شخصیّت‌ها از دنیای اسطوره‌ای و حماسیِ اغراق آمیز خارج می‌شوند و با تصویری زنده، ملموس و مطابق با عالم واقع، در برابر مخاطب متصوّر می‌شوند. از آنجا که داستان سیاوش بستر مناسبی برای نشان‌دادن هنر داستان‌پردازی فردوسی است، این پژوهش می‌کوشد قدرت شخصیّت‌پردازی فردوسی، شیوه‌های معرّفی شخصیّت، کنش و واکنش شخصیّت‌ها را مورد تحلیل قراردهد؛ همچنین با واکاوی علل واکنش شخصیّت‌ها در موقعیت‌های مختلف ژرف ساخت عمیقی از داستان نشان دهد و از این رهگذر به برداشتی روانکاوانه دست یابد. از تنة روانکاوی شخصیّت‌ها به درون‌گرایی سیاوش، پارانویایی بودن کاووس و شخصیّت پسیکوپاتی گرسیوز پی می‌بریم. همچنین می‌توان شاهد به‌کارگیری انواع مکانیسم‌های دفاعی بود . از جمله مکانیسم جابه جایی توسط رستم و سیاوش، مکانیسم دفاعیِ رجعت و پرخاشگری توسط گرسیوز و مکانیسم تلافی و فرافکنی توسط سودابه.