بازشناسی مفهوم خودمهارگری و کارکردهای اجتماعی آن در قرآن

Abstract

<strong> مقدمه:</strong> کیفیت زندگی افراد از عوامل مختلفی تأثیر می‌پذیرد که یکی از آنها وضعیتهای ارتباطی است. روابط نامطلوب و ناکارآمد می‌تواند سلامت جسمی، روحی، و روانی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. به همین علت داشتن رابطه مثبت با دیگران یکی از عناصر سلامت روانشناختی به شمار می‌رود.<br /> <strong>روش‌ها:</strong>این پژوهش توسعه‌ای و کاربردی بوده، به شیوه کیفی و به روش تحلیلی توصیفی و با بهره‌گیری از آیات قرآن نگاشته شده است.<br /> <strong>یافته‌ها:</strong> مفهوم خود مهارگری با توجه به تعاریف و کارکردهای آن با مفهوم تقوی در قرآن کریم مترادف است. با این تفاوت که انگیزه الهی در تقوی شرط است، اما در خودمهارگری انگیزه لحاظ نشده است. قرآن کریم بر خودمهارگری در سه حوزه فکر، هیجانات، و رفتار(گفتاری، شنیداری، دیداری) تأکید دارد. و مهمترین کارکردهای خودمهارگری در روابط اجتماعی را از طریق کنترل خشم، افزایش قوت و عزت نفس، پرورش و تقویت رفتارهای فضیلت‌مندانه اخلاقی، و تنظیم هیجانات می‌داند. مهمترین راهبردهای افزایش توانایی خودمهارگری در قرآن کریم تعقل، تذکر، و صبر می‌باشد.<br /> <strong>نتیجه‌گیری:</strong>از آنجا که عواطف و احساسات و مدیریت و کنترل مناسب آن نقش مهمی در روابط بین‌فردی و تعاملات اجتماعی ایفا می‌کند، افزایش توانایی فرد در زمینه خودمهارگری از طرق مختلف می‌تواند باعث افزایش، گسترش، و بهبود روابط اجتماعی گردد.