تحلیلی بر بحران های ارزی اقتصاد ایران

Abstract

در 13 سال اخیر؛ اقتصاد ایران پنج بحران ارزی را از سر گذرانده است. آنچه اتفاق افتاده یک استثنا در مدیریت منابع ارزی است. شناخت آثار زیان‌بار این تجربه ناخوشایند که در بسیاری از کشورها هیچوقت تجربه نشده در اقتصاد ایران امری ضروری است که نیازمند تحقیقات بیشتری می‌باشد. با وجود آنکه مطالعات به نسبت زیادی در خصوص مدل‌سازی نوسانات ارزی انجام شده است اما مطالعه‌ای که به طور مشخص بحران‌های ارزی را در یک چارچوب آماری استاندارد بررسی نماید، وجود ندارد. در اینجا داده‌های روزانه نرخ ارز در فاصله زمانی 1390 تا اردیبهشت 1403 بررسی شده است. واگرایی و همگرایی نوسانات به منظور بررسی عارضه «سرریز بحران» از یک بحران به بحران بعدی مورد مطالعه قرار گرفته است. نوسانات نرخ ارز در حالت کلی واگراست؛ هر چند در برخی بحران‌ها همگرا بوده است. همچنین بردار ریسک بازار ارز ایران نیز استخراج گردیده و تاثیر مثبت و معنی‌دار آن بر نرخ ارز ملاحظه شده است. علاوه بر اینها بحث متقارن و نامتقارن بودن نوسانات نیز با مدل‌ EGARCH ارزیابی گردیده است؛ به نظر می‌رسد اخبار منفی تاثیر بیشتری بر نوسانات نرخ ارز داشته باشد. در پایان تاثیر متغیر ریسک بر بازدهی دلار با مدل GARCH-M آزمون شده که رابطه مستقیم و مشخصی بین آنها یافت نگردیده است.