بررسی ارتباط متغیرهای اقتصادی و اجتماعی بر وقوع جرم در چهار استان بزرگ کشور و اولویت بندی عوامل با استفاده از روش تاپسیس فازی

Abstract

برقراری امنیت، از جمله نیازهای ضروری توسعه هر جامعه ای است؛ در این بین، بروز پدیده شوم جرم و جنایت باعـث تزلـزل در پایه های امنیت و سلامت روانی شهروندان میگردد و صدمات و هزینه آوردهای جدی را برای شهر و شهروندان به بار می آورد. اقتصاد جرم و جنایت یکی از موضوعهای بین رشته ای است که درصدد تحلیل اقتصادی جرم و جنایت میباشد. با توجه به روند به نسبت افزایشی جرم و جنایت در کشور، بررسی ابعاد مختلف علل وقوع جرم از اهمیت فراوانی برخوردار است. پدیـده شـوم جـرم و جنایت بسیاری از عوامل اجتماعی، اقتصادی، روانشناسی، حقوقی و ... را شامل میشود. در این مقاله بر آن شدیم تا با تلفیق عوامل به شناسایی عوامل مؤثر بر جرم و جنایت بپردازیم. اطلاعات مورد استفاده از آمارهای منتشر شده توسط مرکز آمار ایران جمع آوری شده است. به این منظور، ابتدا چهار استان پرجمعیت کشور، یعنی تهران، اصفهان، آذربایجان شرقی و خراسان رضوی را انتخاب کردیم. سپس تأثیر متغیرهای بیکاری، تورم، شاخص هزینه های فرهنگی، شاخص هزینه های مذهبی، شاخص هزینه تحصیلات و نرخ رشد جمعیت را بر متغیرهای وابسته قتل عمد، جرایم مربوط به مواد مخدر، ضرب وجرح صدمه و جرایم خشن با ساختن شاخصی ترکیبی از جرایم برآورد شده است. سپس اقدام به اولویت بندی عوامل با استفاده از روش تاپسیس فازی نموده ایم که نتایج نشان دهنده این است که تأثیر عوامل اقتصادی بر کلیه جرمها مثبت و تأثیر مخرب بیکاری از بقیه عوامل اقتصادی بیشتر بوده است، تأثیر کلیه عوامل اجتماعی بر وقوع جرم منفی بوده است که بیانگر مؤثر بودن این عوامل بر کاهش وقوع جرم میباشد. در این بین، تأثیر هزینه های مذهبی بر کاهش وقوع جرم های قتل عمد، ضرب وجرح و صدمه و مواد مخدر بیش از سایر عوامل اجتماعی بوده است