برآورد تبخیر- تعرق مرجع تحت شرایط داده‌های محدود و کامل (مطالعه موردی: ایستگاه‌های سینوپتیک تبریز و ارومیه)

Abstract

یکی از پیش<em>­</em>نیازهای اساسی بهبود مدیریت مصرف آب در مزرعه، تخمین دقیق میزان آب مصرفی گیاه است. برآورد دقیق مقدار آبی که صرف تبخیر- تعرق گیاهی می<em>­</em>شود، یکی از عوامل مهم برنامه<em>­</em>ریزی جهت توسعه کشاورزی و افزایش محصول است. روش پنمن- مانتیث فائو (<em>FPM</em>) به‌عنوان استاندارد جهانی به‌منظور برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع (<em>ET_o</em>) و نیز برای ارزیابی دیگر روش­های تخمین <em>ET_o</em> پیشنهاد گردیده که نیازمند داده­های تابش خورشیدی، سرعت باد، دما و رطوبت هوا است. متأسفانه امکانات اندازه­گیری برخی از پارامترهای آب<em>­</em> و <em>­</em>هوایی در بعضی از ایستگاه­های هواشناسی وجود ندارد. بنابراین، تشخیص درستی روش­های تخمین <em>ET_o</em> با استفاده از داده­های آب و هوایی برآورد­ شده بسیار مهم است. بر این اساس، هدف از این مطالعه، ارزیابی عملکرد روش <em>FPM</em> در برآورد <em>ET_o</em> زمانی که داده­های تابش خورشیدی (<em>R_s</em>)، فشار بخار (<em>e_d</em>) و رطوبت نسبی (<em>RH</em>) موجود نباشند، تحت شرایط اقلیمی شمال غرب ایران هست. داده­های ایستگاه­های سینوپتیک ارومیه و تبریز، به‌منظور مقایسه با <em>ET_o</em> برآورد شده توسط روش <em>FPM</em> با مجموعه داده‌های کامل و با داده‌های محدود، مورداستفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد هنگامی‌که داده­های <em>RH</em> و <em>e_d</em> موجود نباشند، برآورد آن‌ها با استفاده از روش <em>FPM</em> گزینه بسیار خوبی برای به‌دست آوردن <em>ET_o</em> در ارومیه و تبریز، با <em>RMSE</em> کوچک‌تر از 4/0 میلی‌متر در روز است. وقتی‌که داده­های <em>R_s</em> موجود نباشد، برآورد آن با استفاده از روش <em>FPM</em> برای به‌دست آوردن <em>ET_o</em>، با <em>RMSE</em> بیش از 7/0 میلی‌متر در روز، به‌اندازه کافی نتایج خوبی را ارائه نمی­دهد. همچنین نتایج نشان داد مؤثرترین پارامتر برای برآورد تبخیر- تعرق تابش خورشیدی بوده و تأثیر داده­های فشار بخار و رطوبت نسبی، بر دقت برآورد <em>ET_o</em>، تقریباً به یک میزان است. <br />