تأثیر ویژگی‏های اجتماعی- اقتصادی بر نگرش و اطلاع‏یابی کشاورزان جهت پذیرش و به‏کارگیری سیستم‏های آبیاری تحت فشار در استان لرستان

Abstract

در این تحقیق، نگرش و میزان دسترسی کشاورزان به اطلاعات فنی در پذیرش و به‏کارگیری سیستم‏های آبیاری تحت فشار مورد مطالعه قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق 220 نفر از کشاورزان استان لرستان بود که این سیستم‏ها را در مزارع خود به‏کارگرفته‏اند. نمونه مورد مطالعه شامل 140 نفر از کشاورزان مزبور است که به شیوه نمونه‏گیری طبقه‏ای تصادفی انتخاب شدند. این تحقیق از نوع توصیفی – همبستگی است که به روش پیمایشی با استفاده از پرسش‏نامه و مصاحبه انجام گردید. روایی ظاهری و محتوایی پرسش‏نامه با استفاده از پانل کارشناسان متشکل از اساتید گروه کشاورزی دانشگاه آزاد خرم آباد به‏دست آمد. پرسش‎‏نامه آزمون میدانی شده و با استفاده از نرم افزار SPSS ضریب کرونباخ آلفا برای گویه‎‏های نگرش و میزان دسترسی به اطلاعات فنی 84% به‏دست آمد. نتایج محاسبه همبستگی نشان داد که بین متغیر نگرش کشاورزان در پذیرش سیستم‏های آبیاری تحت فشار و متغیرهای میزان مالکیت اراضی آبی، اراضی تحت پوشش سیستم، افزایش قیمت آب، نوع برنامه‏های آموزشی و موانع ایجاد سیستم‏ها رابطه مثبت و معنی‏داری وجود دارد. به‏علاوه بین متغیر میزان دسترسی به اطلاعات فنی و متغیرهای سطح سواد، شغل اصلی، عملکرد، عوامل مؤثر در به‏کارگیری سیستم‏ها، برگزاری برنامه‏های آموزشی، بازدیدهای مروج، برنامه­های اجرا شده مروج و موانع ایجاد سیستم‏ها رابطه مثبت و معنی­داری وجود دارد. نتایج رگرسیون چند متغیره گام به گام نشان داد که متغیرهای مالکیت اراضی آبی، اراضی تحت پوشش سیستم، افزایش قیمت آب و موانع ایجاد سیستم‏ها 3/48% تغییرات نگرش کشاورزان در پذیرش سیستم‏های آبیاری تحت فشار را تبیین می‏کنند. هم‏چنین این رگرسیون نشان ‏داد که متغیرهای سطح سواد، عملکرد، عوامل مؤثر در به‏کارگیری سیستم‏ها و موانع ایجاد سیستم‏ها 1/43 % تغییرات میزان دسترسی به اطلاعات فنی در به‏کارگیری این روش ها را تبیین می‏کنند. از اینرو لازم است ویژگی‏های اجتماعی، اقتصادی و حرفه‏ای کشاورزان در هر منطقه تجزیه و تحلیل شده و جهت پذیرش و توسعه به‏کارگیری فناوری‏های آبیاری برنامه‏های آموزشی و تخصصی سودمند طراحی و اجرا گردند.