مروری بر نظریه‌های یادگیری و کاربرد آن‌ها در آموزش پزشکی

Abstract

مقدمه: هدف از تدریس، یادگیری است و آنچه مربوط به علم یادگیری می‌شود، نظریه‌های یادگیری می‌باشد. این نظریه‌ها به توصیف و تبیین چگونگی یادگیری انسان می‌پردازند. با توجه به درک صاحب‌نظران مختلف درباره یادگیری، تاکنون نظریه‌های زیادی درباره یادگیری پدید آمده است. در این مقاله ضمن مرور بر سه رویکرد مهم یادگیری شامل رفتارگرایی، شناخت‌گرایی و سازنده‌گرایی، به کاربردهای آموزشی آن‌ها در علوم پزشکی اشاره شده است. روش‌ها: برای نگارش این مقاله مروری از پایگاه‌های اطلاعاتی Medline و Eric برای مقالات انگلیسی و از پایگاه‌های Magiran و Medlib برای مقالات فارسی استفاده شد. بازه زمانی جستجو بین سال‌های 1990 تا 2011 در نظر گرفته شد. نتایج: کاربردهای مهم هر یک از این نظریه‌های یادگیری در آموزش پزشکی عبارتند از: (الف) رفتارگرایی (تعیین اهداف دقیق رفتاری، آموزش‌های رایانه‌ای، آموزش مبتنی بر صلاحیت، تسلط آموزی، برنامه‌های شبیه‌سازی شده رایانه‌ای)، (ب) شناخت‌گرایی (پیش سازمان‌دهنده، نقشه مفهومی، پزشکی جامع‌نگر، یادگیری از طریق مشاهده) و (ج) سازنده‌گرایی (روش‌های یادگیری دانشجو محور، آموزش مبتنی بر مسأله، کارآموزی شناختی، نگارش توأم با بازاندیشی). در ضمن ویژگی‌های اساسی هر یک از این نظریه‌ها در یک جدول توصیف شده‌اند. نتیجه‌گیری: هیچ یک از نظریه‌های یادگیری کامل نیستند و بر نوع خاصی از یادگیری تأکید می‌کنند، بنابراین بهتر است اساتید با مجموعه این نظریه‌ها آشنا باشند. به طور کلی رفتارگرایی، مناسب آموزشِ مهارت‌های جدید، شناخت‌گرایی مناسب آموزش تفکر انتقادی، تفکر بالینی، یادگیری خود‌محور و مادام‌العمر و بالاخره سازنده‌گرایی مناسب آموزش مهارت‌های حل مسأله، تصمیم‌گیری بالینی و مهارت‌های ارتباطی می‌باشد.