مهارت‌های تفکر انتقادی و ارتباط آن با هوش‌ هیجانی در دانشجویان پزشکی دوره مقدمات بالینی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

Abstract

مقدمه: مهارت‌های تفکر انتقادی جزو مهارت‌های مهم انسان قرن بیست و یکم شناخته شده، ضرورت توجه به آن در حیطه آموزش به‌خصوص آموزش پزشکی امری حیاتی است. هوش هیجانی نیز، عامل مهم موفقیت در زندگی، تحصیل و شغل می‌باشد. به نظر می‌آید این دو مقوله تفکر انتقادی و هوش هیجانی، هر دو، در امر تربیت پزشکان متعهد مؤثر باشند. این پژوهش با هدف بررسی مهارت‌های تفکر انتقادی و ارتباط آن با هوش هیجانی در دانشجویان پزشکی در نیم‌سال اول سال تحصیلی 89-90 انجام شده است. روش‌ها: در این پژوهش توصیفی- مقطعی، تمامی دانشجویان ترم 6 رشته پزشکی (69 نفر) شرکت داده شدند. مهارت‌های تفکر انتقادی در 5 زیرگروه، توسط آزمون مهارت‌های تفکر انتقادی کالیفرنیا (CCTST) و هوشبهر هیجانی افراد در 5 مقیاس و 15 خرده‌مقیاس، توسط آزمون هوش هیجانی بار-ان (Bar-on) مورد سنجش قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آماره‌های توصیفی، همبستگی و T-test تجزیه و تحلیل گردید. نتایج: میانگین سنی دانشجویان، 22 سال بوده، 38 نفر (72 درصد) از آنها، خانم بودند. میانگین و انحراف معیار نمره تفکر انتقادی به‌ترتیب 96/11 از 34 و 69/3 محاسبه گردید. میانگین نمره مهارت استدلال قیاسی (12/6 از 16) به‌طور معنا‌داری از استدلال استقرایی (92/4 از 14) بالاتر بود. در مورد آزمون هوش هیجانی بار-ان، میانگین و انحراف معیار نمره‌ کل آزمون، به‌ترتیب 7/330 (از 450) و 29/34 محاسبه گردید. هیچ ارتباط معناداری بین نمره تفکر انتقادی و نمره هوش هیجانی یافت نشد؛ تنها خرده‌مقیاس مسؤولیت‌پذیری اجتماعی ارتباط معناداری با تفکر انتقادی داشت ( 45/0=r و 001/0=P). نتیجه‌گیری: میانگین نمره تفکر انتقادی دانشجویان پزشکی در مقایسه با مطالعات مشابه خارجی نامطلوب بود، اگر‌چه در مقایسه با مطالعات داخلی، تفاوتی وجود نداشت. این موضوع می‌تواند نشانگر ضعف کلی در زمینه پرورش تفکر انتقادی در برنامه‌های آموزشی ما باشد. عدم ارتباط بین هوش هیجانی و تفکر انتقادی، می‌تواند به دلیل تفاوت در نوع پرسشنامه‌های آنها و ناشی از برآورد نادرست دانشجویان از توانایی‌های هوش هیجانی‌شان باشد.