مطالعه تطبیقی آموزش محیط زیست در کتابهای درسی علوم پایه کشورهای ایران، هند، استرالیا و ایالات متحده آمریکا

Abstract

این پژوهش، آموزش محیط‌‌­زیست را در کتابهای علوم ­تجربی، شیمی و محیط‌­‌زیست ایران و کتابهای علوم تجربی و شیمی کشورهای آمریکا، استرالیا و هند مورد بررسی تطبیقی قرار داده است. جامعه آماری پژوهش شامل کتابهای درسی این چهار کشور بوده است. از میان روشهای مطالعه تطبیقی، روش جرج بردی به­‌کار رفته است. منبع گردآوری اطلاعات، کتابها و برنامه­‌های درسی کشورهای یاد شده بوده است که از طریق شبکه اینترنت و منابع کتابخانه‌­ای به‌­دست آمدند. سپس محتوا در نمون­‌برگهای متعدد به‌­تفکیک عناصر برنامه­‌درسی و براساس مؤلفه‌­های اصلی محیط­‌زیست توصیف شده، زیرمؤلفه‌­ها دسته­‌بندی و محتواهای مرتبط با آنها در همه قالبهای آموزشی استخراج و بررسی شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که هر چند در کتابهای درسی ایران، از نظر موضوعی به بیشتر مؤلفه‌­های آموزش محیط­‌زیست پرداخته شده، اما محتوای آنها کمتر کاربردی است. همچنین بر اساس یافته‌­های پژوهش محتوای محیط‌­زیستی ارائه شده در کتابهای درسی ایران به­‌طور کلی از نوع اطلاعات و خبررسانی است و کمتر در آنها به تفکر نقاد، تجزیه و تحلیل و بررسی چندجانبه موضوعات محیط‌­زیست پرداخته شده است. بنابراین پیشنهاد می­شود محتوای محیط‌­‌زیست برنامه­‌درسی ایران، ضمن توجه بیشتر به موضوعات کاربردی محیط­‌زیستی، به تفکر نقاد، مهارت حل مسئله، بررسی نمونه­‌های موردی، واقعی و بومی و تجزیه و تحلیل چندبعدی رویدادهای محیط‌­زیستی نیز بپردازد و از این منظر اصلاح و غنی‌­سازی شود.