بررسی تأثیر کودهای آلی و شیمیایی بر عملکرد برگ، درصد و اجزای اسانس به لیمو (Lippia citriodora Kunth)

Abstract

با توجه به افزایش تقاضا در بازار در حال رشد فرآورده‌های دارویی با منشا گیاهی، تولید ارگانیک و ارتقاء کیفیت ماده‌ی خام اولیه بایستی اولین هدف جهت توسعه‌ی این محصولات باشد. در این راستا آزمایشی گلدانی بر پایه طرح کاملاً تصادفی با شش تیمار و سه تکرار بر روی گیاه دارویی به لیمو در سال ۱۳91 و در گلخانه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس صورت پذیرفت. تیمارها شامل استفاده از ورمی‌کمپوست به میزان 10، 20 و 30 درصد حجم گلدان، ورمی‌واش، کودکامل و شاهد (بدون کود) بودند. پس از برداشت برگ‌ها در مرحله شروع گلدهی، اسانس آن‌ها استخراج شد و سپس به‌وسیله دستگاه GC و GC/MS مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد برگ (73/7 گرم) و میزان اسانس (1/1 درصد) مربوط به تیمار استفاده از 30 درصد ورمی‌کمپوست در گلدان بود و کمترین عملکرد برگ (75/4 گرم) و محتوای اسانس (8/0 درصد) به تیمار شاهد تعلق داشت. در بررسی اجزای اسانس، بیشترین میزان سیترال (9/54 درصد) متعلق به تیمار کود کامل بود ولی بیشترین میزان لیمونن و 8/1 سینئول (به ترتیب 4/7 و 8/8 درصد) در تیمار استفاده از 30 درصد ورمی‌کمپوست در گلدان مشاهده شد. همچنین در بررسی گروه‌های اجزای اسانس، تیمار 30 درصد ورمی‌کمپوست بیشترین مقادیر مونوترپن های هیدروکربنی و اکسیژن‌دار (به ترتیب 4/12 و 3/63 درصد) را به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج این تحقیق به نظر می‌رسد که کود ورمی کمپوست می‌تواند به عنوان جایگزین مطلوب کودهای شیمیایی در راستای تولید ارگانیک به لیمو با کمیت و کیفیت مواد موثره بالا استفاده شود.