تمایزگذاری بین طبابت بالینی و پژوهش بالینی: مروری بر تعاریف و ملاحظات اخلاقی

Abstract

پژوهش بالینی و طبابت بالینی رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند، اما شناخت و حفظ مرزهای بین این دو دسته از اقدامات بالینی یکی از پایه‌ای ترین دغدغه های اخلاق پژوهش بوده است. مهم‌ترین کاربرد تمایزگذاری بین پژوهش بالینی و طبابت بالینی، تشخیص این نکته است که کدام فعالیت‌های بالینی نیاز به بررسی و نظارت اخلاقی دارد و کدام ندارد. همچنین اتخاذ رویکردهای جداگانه به پژوهش بالینی و طبابت بالینی از سوی بالین‌گر/پژوهشگران باعث می‌شود که نقش دوگانه آن‌ها به‌عنوان درمانگر و پژوهشگر تفکیک داده شده و مدیریت تعارض منافع بین این دو نقش تسهیل شود. این مطالعه مروری با هدف تعیین معیارهای تمایزگذاری بین طبابت بالینی و پژوهش بالینی و همچنین تبیین ابعاد اخلاقی این تمایزگذاری انجام شده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که تمایزگذاری بین طبابت بالینی و پژوهش بالینی یکی از زیربنایی‌ترین اقدام‌ها در راستای حفاظت از آزمودنی‌های انسانی می‌باشد. با اینکه تلاش قابل ملاحظه‌ای در تدوین راهنماهای ملی اخلاق برای پژوهش‌های زیست‌پزشکی در کشور انجام شده است، به نظر می‌رسد برخی مسائل پایه‌ای نیازمند بحث و بررسی بیشتری باشد. این مطالعه تلاشی در جهت فراهم کردن مبانی دانشی و نگرشی لازم جهت رفع این شکاف عملکردی می‌باشد.