اصلاح موتاسیونی برنج محلی سنگ طارم با استفاده از اتیل متان سولفونات (EMS)

Abstract

برنج غذای اصلی مردم ایران است. ارقام محلی برنج علی‌رغم داشتن کیفیت بالا دارای عملکرد پایین و صفات نامطلوبی چون ارتفاع بلند می‌باشند. اصلاح به روش جهش، یکی از روش‌های مناسب برای ایجاد تغییرات ژنتیکی و اصلاح صفات زراعی در برنج است. EMS (اتیل متان سولفونات) باعث تغییر نقطه‌ای در توالی DNA می‌شود و تغییرات کم و نیز پایداری را در مقایسه با پرتوتابی ایجاد می‌کند. در این آزمایش اثر عامل جهش‌زا شیمیایی EMS در سه سطح 17/0، 35/0 و 51/0 درصد روی رقم سنگ طارم در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع ساری موردبررسی قرار گرفت. تنوع صفات زراعی نظیر ارتفاع، تعداد پنجه، طول خوشه و غیره در جمعیت نسل M2 موردبررسی قرار گرفت. درمجموع از 17 ژنوتیپ انتخابی در نسل M2، 8 جهش یافته برتر از نظر ویژگی‌های زراعی شناسایی شدند. این گیاهان دارای ارتفاع کم‌تر، تعداد دانه پر بیش‌تر و وزن 100 دانه بالاتری نسبت به رقم شاهد سنگ طارم بودند. متوسط ارتفاع در این لاین‌ها 131 سانتی‌متر بوده درحالی‌که مقدار آن در والد (سنگ طارم) برابر 164 سانتی‌متر می‌باشد. سایر فرآیندهای اصلاحی روی ژنوتیپ‌های منتخب در نسل‌های متعاقب بر اساس روش اصلاحی شجره‌ای در جریان می‌باشد.