اثربخشی یادگیری الکترونیک مرتبط با ایمنی بیماران بر شایستگی پرستاران بخش‌های ویژه: یک مطالعه نیمه تجربی

Abstract

زمینه و هدف: حفظ ایمنی بیمار یکی از وظایف حرفه‌ایی و اخلاقی تمام ارائه دهندگان خدمات سلامت می‌باشد. پرستاران به‌عنوان بزرگترین گروه حرفه‌ای نظام سلامت، دارای نیروی بالقوه و قابل‌توجهی در اثرگذاری بر کیفیت مراقبت‌های بهداشتی درمانی هستند و شایستگی آن‌ها در مورد ایمنی بیمار برای اطمینان از مراقبت با کیفیت بالا و ایمن ضروری است. آموزش نقش بسیار مهمی در بهبود ایمنی و ارائه مراقبت‌های بهداشتی و پرستاری با کیفیت بالا دارد. باتوجه‌به اینکه شیوع کووید-19 و لزوم رعایت فاصله گذاری اجتماعی امکان برگزاری کلاس‌های چهره‌به‌چهره (به‌دلیل مسری بودن این ویروس) وجود ندارد، بنابراین یادگیری الکترونیکی، گزینه‌ای ارزشمند در دوران همه‌گیری است. مطالعه حاضر با هدف «ارزشیابی اثر یادگیری الکترونیک درزمینه ایمنی بیمار بر شایستگی پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه» انجام شد روش بررسی: مطالعه حاضر یک پژوهش ارزشیابی از نوع ارزیابی مبتنی‌بر نتایج است که به‌صورت یک گروهی از نوع پیش آزمون- پس آزمون در سال 1399 در شهر تهران انجام شد. شرکت‌کنندگان 50 پرستار شاغل در بخش مراقبت‌های ویژه بودند که به‌روش طبقه‌ای متناسب با تعداد پرستاران از بخش‌های مراقبت‌ویژه (بخش مراقبت‌های ویژه تنفسی و قلبی) در مراکز آموزشی-درمانی حضرت رسول اکرم و فیروزگر وابسته به دانشگاه علوم‌پزشکی ایران انتخاب شدند. محتوای الکترونیکی با استفاده از دستورالعمل‌های بالینی و محتواهای موجود تهیه شد و شامل مطالبی در مورد 1. ایمنی بیمار و شاخص‌های آن (خطاهای دارویی، هموویژلانس، زخم‌های فشاری، سقوط، پیشگیری و کنترل عفونت‌های بیمارستانی، بهداشت دست، شست‌وشو و ضدعقونی سطوح و ابزار، مدیریت پسماندها)، 2. فرهنگ ایمنی بیمار، 3. تأثیر عوامل انسانی و کار تیمی در بروز خطا، 4. اهمیت ارتباط با بیماران قبل و پس از وقوع خطا و بازخورد مناسب در برابر خطا، 5. بررسی علل ریشه‌ای بروز خطا، 6. تحلیل فعالیت پس از یک حادثه نامطلوب، 7. مدیریت خطر که با استفاده از نرم‌افزار استوری لاین تهیه شدند. محتوای یادگیری الکترونیک ازطریق شبکه اجتماعی تلگرام در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت. قبل و 3 ماه بعد از مداخله، داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه خود ارزشیابی شایستگی در ایمنی بیمار برای دانشجویان پرستاری جمع‌آوری شد. برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (تی زوجی، در نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد میانگین نمرات آگاهی (3/28±21/75)، نگرش (4/19±61/52) و مهارت (53/7±84/66) پس از مداخله به‌طور معناداری بیشتر از قبل از مداخله بود (0/001 نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، آموزش الکترونیکی باعث افزایش دانش، مهارت و نگرش مطلوب و در نهایت ارتقای شایستگی پرستاران درزمینه ایمنی بیمار می‌شود. مدیران پرستاری با‌توجه‌به اثربخشی آموزش الکترونیکی به‌عنوان یک روش آموزشی مؤثر می‌توانند از این روش برای اجرای دوره‌های آموزش ضمن خدمت و بازآموزی آشنایی با مفاهیم ایمنی استفاده کنند. بنابراین استفاده از این روش یادگیری در پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه مخصوصاًَ در بحران‌های همه‌گیری مانند کووید-19 توصیه می‌شود.