مقاله علمی – پژوهشی:‌ ارزیابی زی‌‌توده، رشد، زنده‌‌مانی و ترکیبات بیوشیمیایی جلبک Tetraselmis tetrathele با استفاده از پساب‌های لبنیات و مخمر

Abstract

جلبک تک‌‌سلولی Tetraselmis tetrathele یکی از گونه‌‌های آب شور است که به علت ارزش غذایی زیاد و ترکیبات زیست‌‌فعال و سهولت در کشت، استفاده گسترده‌‌ای در صنعت و آبزی‌پروری دارد. در این مطالعه کشت انبوه جلبک T. tetrathele با استفاده از پساب کارخانه‌های شیر و مخمر با هدف ارزیابی رشد، زنده‌‌مانی و ترکیبات بیوشیمیایی (پروتئین، چربی، کربوهیدرات) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت یک طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار شامل؛ کانوی، پساب‌های خام شیر و مخمر به عنوان محیط کشت هر کدام در دو حالت رقیق (5 میلی‌لیتر به ازاء هر لیتر از محیط کشت) و غلیظ (10 میلی‌لیتر به ازاء هر لیتر از محیط کشت)، طی یک دوره 11 روزه انجام شد. نتایج نشان داد که این گونه از توانایی رشد در پساب خام شیر و مخمر برخوردار است، اما بیشترین تراکم‌‌سلولی در تیمار کانوی رقیق (تراکم106×12/9 سلول در هر میلی‌لیتر و رشد ویژه 87/0 در روز) و بیشترین میزان رشد ویژه جلبک در تیمار مخمر رقیق (تراکم106×68/6 سلول در هر میلی‌لیتر و رشد ویژه 84/2 در روز)، مشاهده شد. این در حالی است که تیمار پساب خام شیر رقیق زنده‌‌مانی بیشتری نسبت به سایر تیمارها داشت. بیشترین میزان پروتئین و چربی در تیمار پساب خام شیر غلیظ (به‌ترتیب 6/44 درصد و 71/9 درصد از وزن خشک) و بیشترین مقدار کربوهیدرات نیز در تیمار مخمر غلیظ (49/31 درصد از وزن خشک) به‌دست آمد. براساس میزان رشد ویژه، زنده‌مانی و ترکیبات بیوشیمیایی می‌‌توان نتیجه‌‌گیری کرد که پساب‌های شیر و مخمر می‌‌توانند به عنوان محیط کشت مناسب نیمه‌‌صنعتی در پرورش انبوه این جلبک به‌کار برود و برای تولید ترکیبات زیست‌فعال و سوخت‌های زیستی از زی‌توده حاصله توصیه می‌گردد.