نقش الگوی ارتباطی خانواده بر مسئولیت‌پذیری نوجوانان با نقش میانجی خودکارآمدی و نظم‌بخشی هیجانی د‎انش آموزان

Abstract

زمینه و هدف: خانواده‏ها با نوع ارتباط خود می­توانند بر رشد شناختی و هیجانی افراد، تأثیر بگذارند. لذا هدف از انجام این پژوهش، عیین نقش میانجی‏گری خودکارآمدی و نظم بخشی هیجانی در تأثیر الگوی ارتباطی خانواده بر مسئولیت‏پذیری بود. روش­ کار: برای انجام پژوهش حاضر که با روش معادلات ساختاری انجام شد از بین دانش‏آموزان دوره دوم متوسطه‏ شهر شیراز 352 دانش‏آموز (163 پسر و 189 دختر) با استفاده از روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای به عنوان نمونه انتخاب شده و به پرسشنامه‎های الگوهای ارتباطی خانواده کوئرنر و فیتز پاتریک (2002)، خودکارآمدی شرر و همکاران (1982)، پرسشنامه‏ تنطیم هیجان گروسو جان (2003) و مسئولیت‏پذیری سروش (1390)، پاسخ دادند. یافته­ ها: نتایج نشان داد که خودکارآمدی در رابطه‏ی بین جهت‏گیری گفت‏وشنود با مسئولیت‏پذیری نقش میانجی‏گری دارد و همچنین، مشخص شد که ارزیابی مجدد شناختی نیز بین جهت‏گیری گفت‏وشنود و جهت‏گیری همنوایی با مسئولیت‎پذیری نقش میانجی معنادار دارد. همچنین، نتایج از عدم نقش میانجی‏گری سرکوبی بین الگوهای ارتباطی خانواده و مسئولیت‎پذیری خبر داد. نتیجه­ گیری: بر اساس این یافته‏ها، زمانی که فرزندان نسبت به توانایی‎های خود آگاه شوند و راهبردهای صحیح تنظیم هیجان را در جهت‏گیری گفت‏‎وشنود و همنوایی در خانواده آموزش ببینند، می‏توانند مسئولیت‏پذیری بیشتری را تجربه کنند.