بررسی نقش تنظیم‌شناختی هیجان در پیش‌بینی دورنمای آینده در دانش‌آموزان دختر

Abstract

زمینه و هدف: دورنمای آینده‏ی نامتعادل محرّک بزهکاری، مصرف مواد مخدر و رفتارهای پرخطر جنسی در دوره نوجوانی است و دورنمای متعادل و عمیق برای آینده در افراد، فعالیت یادگیری، ماندگاری و عملکرد آن‏ها را افزایش می‌دهد. لذا با توجه به مهمترین سرمایه‏ی هر کشور که سرمایۀ انسانی آن می‏باشد لازم است عوامل تعیین‏کننده‏ی دورنمای آینده شناسایی شده و سیاست‏ها و راهبردهای منبعث از تحقیقاتی از این قبیل به صورت کاربردی بخصوص در مدارس برای نوجوانان بکارگیری شود. بنابراین، تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل تعیین‏کننده‏ی دورنمای آینده انجام گرفت. روش کار: جامعه آماری تحقیق، تمامی دانش‏آموزان دختر دبیرستان‏های شهر شیراز (10865 نفر) است‏ که در سال تحصیلی 1399-1400 مشغول به تحصیل بودند. از این میان، 346 دانش‏‏آموز به‌عنوان نمونه با روش نمونه‏گیری خوشه‏ای چندمرحله‏ای تعیین و در پژوهش شرکت داده شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد بود که پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد راهبردهای منفی تنظیم هیجان بر تحریف‏های شناختی تأثیر مثبت، و راهبردهای مثبت تنظیم هیجان بر تحریف‏های شناختی تأثیر منفی دارد. راهبردهای مثبتِ تنظیم هیجان، بر هدف‏گزینی تأثیر مثبت داشته و تحریف‏های شناختی بر دورنمای آینده تأثیر منفی و معنی‏داری دارد و تأثیر هدف‏گزینی بر دورنمای آینده مثبت بدست آمد. نتیجه‌‌گیری: به طور کلی نتایج نشان می‌دهد که با توجه به اثر غیرمستقیم و معکوس راهبردهای منفی تنظیم هیجان و اثر غیرمستقیم و تقویت‏کنندۀ راهبردهای مثبت تنظیم هیجان بر دورنمای آینده دانش آموزان، ضرورت برنامه‏ریزی برای توانمندسازی دانش‏آموزان در کنترل و مدیریت هیجانات شناختی را آشکار می‌کند.