طراحی مدل ساختاری احساس گناه و شرم با تأکید بر استراتژی‌های مقابله‌ای

Abstract

زمینه و هدف: به دلیل اهمیت روزافزون شناخت و درک احساسات خودآگاه ازجمله دو هیجان گناه و شرم بر نحوه زندگی روزمره مردم، به‌خصوص در تصمیم‌گیری اخلاقی و قصد خرید مجدد مصرف‌کنندگان، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر ناهنجاری‌های شناختی پس از خرید (احساس گناه و شرم) مصرف‌کنندگان بر قصد خرید مجدد آن‌ها اجرا شده است. روش کار: روش پژوهش حاضر، توصیفی- پیمایشی بوده و ابزار گردآوری داده‌ها، پرسش‌نامه است. جامعه آماری آن، دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز هستند و نمونه آماری شامل 337 نفر از دانشجویان می‌شود که به روش تصادفی طبقه‌ای انتخاب شده‌اند. به‌منظور آزمون فرضیه‌ها از مدل‌سازی معادلات ساختاری و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSS و PLS استفاده شده است. یافته‌ها: تحلیل داده‌ها نشان داد که خرید آنی بر احساس گناه و احساس شرم مصرف‌کننده تأثیر مثبت دارد و این در حالی است که احساس گناه مصرف‌کننده و احساس شرم مصرف‌کننده به‌طور مستقیم تأثیری بر قصد خرید مجدد ندارد. این نشان از قدرت بالای استراتژی‌های در نظر گرفته شده در مدل تحقیق جهت مقابله با احساس گناه و احساس شرم مصرف‌کننده در قصد خرید مجدد دارد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که ناهنجاری‌های شناختی پس از خرید بر استراتژی‌های مقابله‌ای تأثیرگذارند و استراتژی‌های برنامه‌ریزی برای کاهش خرید آنی، برنامه‌ریزی برای جبران ضرر مالی، عدم تعلق فکری، سرزنش دیگران، توجیه کردن و استراتژی پشیمان شدن بر قصد خرید مجدد تأثیر منفی دارند. این یافته‌ها نتایج تحقیقات گذشته را تایید می‌نمایند. همچنین الگوهای برانگیزاننده شرم میل به پنهان‌کاری و فرار دارند و الگوهای برانگیزاننده گناه نیز میل به اعتراف، عذرخواهی و جبران را در پی دارد.