اثرات برهمکنش پایه و پیوندک بر خصوصیات رشدی و باردهی درختان جوان گلابی

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی صفات رویشی و باردهی دو رقم گلابی 'درگزی‘ و 'لوئیس­بن‘ ('بیروتی‘) بر روی پایه­های ‘OH×F69' و 'پیرودوارف‘ در طی سال­های 1400-1398 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در باغات نمونه آستان قدس رضوی در مشهد انجام گردید. ارتفاع درخت، فاصله میانگره‌ها، میزان رشد رویشی شاخه­های فصل جاری، قطر تنه، زاویه شاخه‌ها، سطح برگ، تعداد پاجوش، مدت زمان گلدهی، تعداد گل­ها، درصد تشکیل میوه و عملکرد تولید میوه در نهال­های پیوندی سه ساله ارزیابی شد. بررسی ظاهری درختان در طی سال­های اولیه مورد بررسی نشان دهنده رشد، استقرار و وضعیت ظاهری مطلوب ارقام گلابی پیوند شده روی پایه' پیرودوارف‘ بود. ارقام و پایه­های مورد مطالعه به­طور معنی­داری رشد و عملکرد میوه گلابی را در ترکیب­های مختلف پیوندی تحت تأثیر قرار دادند. در هر دو سال مورد مطالعه ارتفاع و رشد رویشی شاخه­های فصل جاری هر دو رقم روی پایه ‘OH×F69' به­طور معنی­داری بیشتر از پایه 'پیرودوراف‘ بود، با این وجود در هر دو رقم بیشترین قطر تنه در پایه 'پیرودوارف‘ مشاهده گردید. بررسی زمان آغاز گلدهی و رسیدگی میوه­ها در ترکیب­های مختلف پیوندی نشان داد که این صفات تنها تحت تأثیر رقم بوده است و در رقم 'درگزی‘ گلدهی و رسیدگی میوه­ها دیرتر از رقم 'بیروتی‘ صورت گرفت. اگرچه تعداد گل در هر درخت تنها تحت تأثیر رقم مورد مطالعه بود اما اثرات متقابل رقم × پایه بر درصد تشکیل میوه اولیه و نهایی و عملکرد میوه معنی­دار بود. درصد تشکیل میوه اولیه و نهایی در رقم 'درگزی‘ بر روی پایه 'پیرودوراف‘ به ترتیب 91/45 و 86/47 درصد بیشتر از پایه ‘OH×F69' بوده است. در هر دو رقم بیشترین عملکرد میوه (51/3 کیلوگرم در هر درخت) در نهال­های پیوندی روی پایه 'پیرودوارف‘ مشاهده گردید. بر روی این پایه عملکرد میوه در رقم 'درگزی‘ 39/2 برابر بیشتر از رقم 'بیروتی‘ بود. بر اساس نتایج به­دست آمده جهت کنترل رشد رویشی و دستیابی به بیشترین عملکرد میوه در شرایط آب و هوایی منطقه مورد مطالعه، پیوند رقم 'درگزی‘ بر روی پایه 'پیرودوارف‘ پیشنهاد می­گردد.