بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر میزان تحریک پذیری و بی حسی هیجانی در فرزندان افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه جنگ

Abstract

زمینه و هدف: اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چهارمین اختلال رایج روانپزشکی بوده که علاوه‌بر ایجاد اختلال در حوزه­‌های مختلف زندگی فرد مبتلا، می‌­تواند تاثیرات منفی بر سلامت ­روان و پاسخ­‌دهی هیجانی در فرزندان و یا همسر فرد مبتلا نیز داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر میزان تحریک­‌پذیری و بی­‌حسی­ هیجانی در فرزندان افراد مبتلا به PTSD جنگ بود. روش‌ها: پژوهش حاضر یک کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل­‌شده همراه با پیش‌­آزمون و پس‌­آزمون بود. اعضای نمونه بر اساس روش نمونه­‌گیری تصادفی‌ساده از میان فرزندان افراد مبتلا به PTSD جنگ در سال 1400 انتخاب شدند که بر اساس معیار­های ورود تعداد 70 نفر دختر و پسر (بازه سنی 15 تا 19 سال) انتخاب شده و به‌صورت تصادفی در دو گروه 35 نفری آزمایش (درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، ACT) و کنترل (آموزش مهارت­‌های زندگی برای نوجوانان) قرار گرفتند. افراد پیش از اجرای مداخله و پس از آن، به‌وسیله پرسشنامه تحریک‌­پذیری کریک و همکاران و خرده مقیاس بی­‌حسی ­هیجانی فهرست اختلال استرس پس از سانحه (PCL) مورد سنجش قرار گرفتند. گروه آزمایش 8 جلسه 60 تا 90 دقیقه­‌ای ACT دریافت کرد. همچنین برای گروه کنترل نیز به مدت 7 جلسه 60 تا 90 دقیقه‌­ای پروتکل مهارت‌­های زندگی برای نوجوانان اجرا شد. در نهایت داده­‌های حاصله به‌وسیله نرم‌افزار SPSS 22 تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین تحریک­‌پذیری دو گروه در پس‌­آزمون تفاوت معناداری داشت (0/01>P)؛ همچنین نتایج تحلیل کوواریانس (ANCOVA) نشان داد که در متغیر بی‌­حسی ­هیجانی، اختلاف نمرات پس‌­آزمون میان دو گروه معنادار نبود (0/05>P). نتیجه‌گیری: نتیجه این پژوهش نشان داد که ACT منجر به کاهش میزان تحریک­‌پذیری در فرزندان افراد مبتلا به PTSD می­‌شود. لذا می‌­توان از این روش درمانی در جهت بهبود علائم فرزندان افراد مبتلا به PTSDدر مراکز مشاوره و سلامت روان استفاده کرد.