مقایسۀ اثربخشی آموزش مبتنی بر رویکرد تحلیل متقابل و آموزش یک دوره تمرینات پیلاتس بر بی‌تابی روانی و سلامت عمومی زنان نابارور

Abstract

سابقه و هدف: ناباروری وضعیت پیچیده‌ای است که به‌عنوان یکی از مشکلات شایع بشری به اشکال مختلف سلامت جسمی، روانی و اجتماعی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث ایجاد اختلالات جدی در روابط زناشویی می‌شود. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی رویکرد تحلیل متقابل و آموزش یک دوره تمرینات پیلاتس بر بی‌تابی روانی و سلامت زنان نابارور بود. مواد و روش‌‌ها: این پژوهش کاربردی و از نوع نیمه‌مداخله (به صورت پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل نامعادل) بود. جامعه پژوهش حاضر زنان ناباروری بودند که سال 99 - 1398 به بیمارستان آموزشی و درمانی زنان و زایمان شهر کرمانشاه مراجعه کردند. پس از انتخاب آزمودنی‌ها با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی در دسترس و با رعایت ملاک‌های ورود، 75 نفر به‌طور تصادفی در دو گروه مداخله تحلیل متقابل، تمرینات پیلاتس و کنترل جایگزین شدند. گروه‌ها در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون به پرسش‌نامه بی‌تابی روانی علیخانی و کاظمی حقیقی (1396) و پرسش‌نامه سلامت عمومی گلدبرگ (1972) پاسخ دادند. سپس گروه تحلیل متقابل 8 جلسۀ 60 دقیقه‌ای تحت آموزش مبتنی بر رویکرد تحلیل متقابل و گروه پیلاتس هفته‌ای سه جلسۀ 90 دقیقه‌ای تحت آموزش تمرینات پیلاتس قرار گرفتند. داده‌ها با روش‌های آماری همبستگی و تحلیل کوواریانس تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد آموزش مبتنی بر رویکرد تحلیل متقابل و یک دوره تمرینات پیلاتس بر بی‌تابی روانی و سلامت عمومی زنان نابارور مؤثر واقع شده است (34/361=F و F=26/240 ،P<0/05 و 0/05>P) و بین اثربخشی آن‌ها در این زمینه تفاوت وجود دارد. آموزش مبتنی بر رویکرد تحلیل متقابل با میانگین و انحراف معیار 3/02±58/7 در مقایسه با یک دوره تمرینات پیلاتس با میانگین و انحراف معیار 3/22±65/4 تأثیر بیشتری بر بی‌تابی روانی داشته است. همچنین آموزش مبتنی بر رویکرد تحلیل متقابل با میانگین و انحراف معیار 3/18±28/58 در مقایسه با یک دوره تمرینات پیلاتس با میانگین و انحراف معیار 2/67±32 تأثیر بیشتری بر سلامت عمومی داشته است. نتیجه‌گیری: با وجود تفاوت بین دو آموزش مبتنی بر رویکرد تحلیل متقابل و یک دوره تمرینات پیلاتس، هر دو در زمینه بی‌تابی روانی و سلامت روان مؤثر هستند؛ اما با توجه به اثربخشی بیشتر آموزش مبتنی بر رویکرد تحلیل متقابل می‌توان از آن در دوران درمان ناباروری به‌عنوان روش کارآمدتر در کنار سایر مراقبت‌ها استفاد کرد.