شناسایی و اولویت بندی معیارهای ایمنی عابران پیاده در معابر درون شهری استان همدان مبتنی بر تصمیم گیری چند معیاره به روش تاپسیس فازی

Abstract

زمینه و هدف: عابران پیاده در میان کاربران جاده‌ای به‌ عنوان آسیب‌پذیرترین گروه محسوب می‌شوند. ایجاد تجهیزات ایمنی و اجرای راهکارهای مؤثر در گذرگاه‌های عرضی موجب افزایش ایمنی عابر پیاده خواهد شد. براساس اطلاعات سازمان پزشکی قانونی کشور 76 نفر در معابر درون شهری استان همدان در طی سال 1396 در اثر حوادث رانندگی جان خود را از دست داده اند. در استان همدان عابران پیاده یکی از مهمترین گروههای در معرض خطر حوادث رانندگی می باشند و مطالعه و اولویت بندی معیارهای ارتقاء ایمنی رفت و آمد عابران می تواند برنامه ریزان و تصمیم گیران را در ایجاد محیطی امن برای رفت و آمد عابران کمک کند. این مطالعه با هدف شناسایی و اولویت بندی معیارهای ایمنی عابران پیاده در معابر درون شهری استان همدان مبتنی بر تصمیم گیری چند معیاره به روش تاپسیس فازی طراحی و انجام شد. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی و تحلیلی با استفاده از روش تاپسیس فازی روند منطقی و سیستماتیک برای توسعه مدل بهینه تحت هر یک از معیارهای انتخابی تهیه شد. برای دستیابی به عوامل خطر تأثیرگذار در ارائه مدل لازم، ابتدا معیارها توسط خبرگان از میان فهرست مبسوط معیارهای عملکردی تعیین شد و سپس با توجه به وجود معیارهای کلیدی در ارتباط با ایمنی عابران پیاده با کمک معیارهای SMART، از نسبت وزن دهی و تعیین وزن معیارهای مورد مطالعه جهت رتبه بندی معیارها استفاده شد. یافته‌ها: تجزیه و تحلیلهای فازی نشان داد، از نظر شرکت کنندگان مطالعه، ایجاد گذرگاههای غیر همسطح در تقاطع ها، ایجاد مسیرهای امن در اطراف مدارس، محدود کردن دسترسی عابران به بزرگراه ها، ایجاد محل‌های عبور کنترل‌شده در مناطق پرخطر و آموزش و ارتقاء فرهنگ ترافیک در جامعه از طریق رسانه های جمعی به ترتیب مهمترین معیارهای کلیدی ارتقاء ایمنی عابران پیاده می باشند. نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد، معیارهای لازم و دارای اهمیت جهت ارتقاء ایمنی عابران پیاده حیطه های مختلف عوامل انسانی، محیطی و وسیله نقلیه را شامل می شوند. در این میان عوامل انسانی و رفتار عابران نقش مهمی دارد. اولویت بندی معیارهای ایمنی عابران به سیاست گذاران و مدیران جهت مدیریت عوامل موثر در تصادفات عابران پیاده کمک می کند.