شناسایی و تحلیل خاستگاه‌های تاریخی حوزه ارگونومی به روش طیف‌سنجی سال انتشار منابع

Abstract

زمینه و هدف: هر فعالیت علمی، نیازمند آگاهی از فعالیت­‌های مرتبط پیشین است؛ به‌گونه‌­ای که جنبه‌­های مختلف آن بهتر بررسی شود تا بتوان به میراث فکری غنی‌تری دست یافت. از این رو هدف این پژوهش، شناسایی سیر تکاملی و تاریخی پژوهش‌های حوزه ارگونومی با استفاده از دو تکنیک علم سنجی RPYS و RPYSCO است. روش‌ کار: این پژوهش کاربردی با روش علم‌سنجی انجام شده است که از نظر گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی می‌باشد. داده‌های پژوهش از ۳۱۲۳۹ مقاله در حوزه ارگونومی که بین سال‌های ۲۰۰۰ تا پایان ۲۰۱۹ در پایگاه Web of Science نمایه شده‌اند، بدست آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های این پژوهش، همه آثاری که در فهرست منابع این مقالات مورد استناد قرار گرفته بودند، با استفاده از نرم‌افزار CRExplorer مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: براساس داده‌های حاصل از این پژوهش،‌ در حوزه ارگونومی، از سال ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ به طور کلی ۱۹ جهش در دو بازه زمانی ۱۷۰۰-۱۹۰۰ و ۲۰۰۰-۱۹۰۰ رخ داده است. مقالۀ Fitts با عنوان «The Information Capacity Of The Human Motor System In Controlling The Amplitude Of Movement» در سال ۱۹۵۴ به عنوان اثر قدیمی و شاخص شناسایی شد. بر اساس نتایج روش RPYS-CO بیش تر تأثیر در هم‌استنادی مربوط به آثار سال‌های ۱۹۹۷ و ۲۰۰۴ است که در مورد قانون Fittsبوده و بیش ترین هم‌استنادی با مقاله شاخص را داشتند. نتیجه‌گیری: در سالهای ۱۷۰۰-۱۹۰۰ اثرهای تاثیرگذار در حوزه روان‌شناسی، بیولوژی و اقتصاد بوده و در سال‌های ۲۰۰۰-۱۹۰۰ اثرهای تاثیرگذار در حوزه تئوری‌های روان‌شناسی، محیط کار و متدولوژی تحقیق بودند.