تأثیر بازخورد خودکنترل بر یادگیری تولید نیروهای کم، متوسط و بیشینه در شرایط خستگی ذهنی

Abstract

خستگی ذهنی، حالتی روان‌شناختی است که به‌واسطۀ فعالیت مداوم شناختی ایجاد شده و سبب کاهش عملکرد جسمانی می‌شود، اما تأثیر آن بر یادگیری حرکتی کمتر بررسی شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر بازخورد خودکنترلی بر یادگیری تولید نیروهای کم، متوسط و بیشینه در شرایط خستگی ذهنی بود. نمونۀ پژوهش 28 نفر از داوطلبان واجد شرایط بودند که به‌صورت تصادفی به دو گروه بازخورد خودکنترل و جفت‌شده تقسیم شدند. ابزار اندازه‌گیری شامل دینامومترالکتریکی، آزمون استروپ، پرسشنامۀ چند بعدی خستگی ذهنی و مقیاس VAS بود. هر دو گروه ابتدا تحت پروتکل خستگی ذهنی به مدت یک ساعت آزمون استروپ را انجام دادند و پس از اطمینان از ایجاد خستگی ذهنی، وارد مرحلۀ اکتساب تکلیف تولید نیرو شدند. آزمون یادداری فوری با تأخیر 10 دقیقه و یادداری تأخیری 48 ساعت بعد از پایان مرحلۀ اکتساب اجرا شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که در شرایط خستگی ذهنی تفاوت معناداری بین گروه‌های بازخورد خودکنترل و جفت‌شده در اکتساب و یادداری نیروهای مختلف وجود ندارد. همچنین در شرایط خستگی ذهنی خطای تولیدشده در یادگیری نیروی متوسط نسبت به نیروی کم و بیشینه کمتر است،‌ به‌طوری‌که یادگیری نیروی متوسط به‌طور معناداری نسبت به نیروی کم بهتر بود. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که خستگی ذهنی سبب کاهش اثربخشی بازخورد خودکنترل می‌شود و یادگیری تولید نیروهای کم و بیشینه را بیشتر از متوسط تخریب می‌کند.