اثرات سمیت بور بر رشد رویشی، خصوصیات فیزیولوژیکی و توزیع بور در دو ترکیب پایه- پیوندک درخت بادام (Prunus dulcis Mill.)

Abstract

سمیت بور یک عارضه مهم است که می تواند رشد گیاهان را در محیط‌های خشک و نیمه خشک محدود نماید. استفاده از پایه های متحمل که مانع از جذب یا انتقال بور به قسمت های هوایی گیاهان می شوند، سمیت بور در پیوندک را کاهش داده و به تبع آن تحمل مقادﻳر بیش از حد بور در منطقه ریشه افزایش می ﻳابد. بدین منظور، جهت ارزیابی اثرات سمیت بور بر رشد رویشی، خصوصیات فیزیولوژیکی و توزیع بور درخت بادام رقم فراگنس، آزمایشی با سه سطح بور (mg/L 20، 10، 25/0) از اسید بوریک و دو پایه بادام (GF677، Tuono) به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاًً تصادفی با چهار تکرار در محیط کنترل شده به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که سمیت بور اثرات معنی داری بر رشد رویشی، خصوصیات فیزیولوژیکی و توزیع بور در درخت بادام داشت. با افزایش سطوح بور در محلول غذایی، صفات رویشی شامل درصد تولید برگ و رشد طولی شاخه اصلی به صورت معنی داری کاهش یافت. هر چند، ترکیب Fr/Tuono نسبت به Fr/GF677 کمتر تحت تأثیر قرار گرفت. همچنین، خصوصیات فیزیولوژیکی نظیر درصد نشت الکترولیت، محتوای پرولین و درصد نکروز برگ به صورت معنی داری در هر دو ترکیب پایه- پیوندک افزایش یافت. بر اساس نتایج حاصله، پایه GF677 به دلیل عدم کاهش جذب و یا انتقال مقادیر بیش از حد بور از سیستم ریشه به قسمت‌های هوایی پیوندک، حساسیت بالایی به سمیت بور داشته، در حالی که پایه Tuono از طریق مکانیسم توزیع ترجیحی بور در ریشه ها، مانع افزایش تجمع بور در برگ‌های جوان و بافت مریستمی شده و تا حدودی این اندام‌های حساس را در مقابل صدمات ناشی از سمیت بور حفظ کرده است. در نهایت، به نظر می‌رسد که در شرایط مقادیر بیش از حد بور پایه Tuono تحمل بالاتری نسبت به پایه GF677 دارد.