تأثیر پلیمر‎های سوپرجاذب بر برخی از خصوصیات مورفولوژیکی ارقام باغملک و دزفول زیتون تحت شرایط کم آبی

Abstract

پژوهشی به منظور بررسی اثر پنج سطح مختلف پلیمر سوپرجاذب آ- 200 (0 ، 1 ،2 ، 3 ، 4 گرم پلیمر به ازاء هر کیلوگرم خاک( و سه سطح آبیاری ]100 درصد به عنوان شاهد، 65 درصد و 30 درصد تبخیر و تعرق گیاه (ETcrop)[ و دو رقم زیتون (باغملک و دزفول) بر روی شاخص‎های مورفولوژیکی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به اجراء در آمد. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که اثر متقابل آبیاری × پلیمر بر شاخص‎های وزن تر بخش هوایی، وزن تر برگ، وزن خشک بخش هوایی، وزن خشک برگ، ارتفاع گیاه و نسبت سطح برگ در سطح 1 درصد و بر سطح برگ در سطح 5 درصد مؤثر بود در حالی‌که اثر متقابل آبیاری × رقم فقط بر تعداد برگ در سطح 1 درصد مؤثر بود. همچنین اثر پلیمر × رقم بر سطح برگ و نسبت سطح برگ در سطح 5 درصد و بر ارتفاع گیاه در سطح 1 درصد مؤثر بود. اثر متقابل بین تیمارهای آبیاری × پلیمر × رقم بر وزن تر ریشه در سطح 5 درصد و بر ارتفاع گیاه در سطح 1 درصد مؤثر بود. نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل آبیاری × پلیمر نشان داد که کمترین مقدار وزن تر بخش هوایی (72/19 گرم)، وزن خشک بخش هوایی (94/12 گرم)، وزن تر و خشک برگ (6/15 و 12/10 گرم)، سطح برگ (55/210 سانتی‎متر مربع) و نسبت سطح برگ (02/6) در گیاهان تیمار نشده با پلیمر و آبیاری شده با ETcrop 30 درصد گزارش شد. همچنین نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل آبیاری × رقم نشان داد که بیشترین تعداد برگ در رقم باغملک با آبیاری نرمال (465) و کمترین تعداد برگ مربوط به رقم دزفول با آبیاری ETcrop 30 درصد (13/328) بدست آمد. اثر متقابل آبیاری × پلیمر سوپرجاذب × رقم فقط بر وزن تر و خشک ریشه و ارتفاع گیاه مؤثر بود به طوری‌که در هر دو رقم با کاهش میزان آب از مقادیر وزن تر و خشک ریشه و ارتفاع گیاه کاسته شده اما این میزان کاهش با اضافه شدن سطح بالاتری از پلیمر به خاک از مقدار کمتری در هر سطح آبیاری برخوردار بود. در رقم باغملک با کاهش 70 درصدی آب و افزایش 4 برابری پلیمر نسبت به حالت شاهد (آبیاری کامل، عدم پلیمر) مقدار کاهش در وزن تر و خشک ریشه و ارتفاع گیاه به ترتیب 36، 7/49 و 27 درصد و در رقم دزفول به ترتیب 21/23، 21/56 و 36 درصد گزارش گردید. با توجه به نتایج می‌توان انتظار داشت که در مناطقی که با تنش خشکی و کمبود بارندگی مواجهه هستند از پلیمرهای سوپرجاذب به منظور تعدیل تنش خشکی استفاده نمود.