تأثیر بسترهای مختلف کاشت بر اجزای عملکرد و عناصر معدنی کلم بروکلی (Brassica oleracea var. italica) در شرایط کشت بدون خاک

Abstract

کلم بروکلی یکی از پرارزش‌ترین اعضای خانواده کلم‌هاست که به طور گسترده در دنیا مورد توجه بوده و به صورت کشت بدون خاک نیز تولید می-شود. در تحقیق حاضر ترکیب‌های مختلف برای کشت بدون خاک کلم بروکلی در فضای باز مقایسه شده و عملکرد محصول و غلظت عناصر غذایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. ده نوع بستر کاشت شامل: کوکوپیت، پرلیت، ماسه، خاک اره، ترکیب ماسه و خاک اره، ترکیب ماسه و ورمی‌کمپوست، ترکیب کوکوپیت پرلیت، ترکیب کوکوپیت لیکا، ترکیب کوکوپیت پامیس، ترکیب کوکوپیت پرلیت ورمی‌کمپوست در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. براساس نتایج بدست آمده ارتفاع بوته، درصد ماده خشک و تعداد هد جانبی تحت تأثیر نوع بستر نبود ولی اثر نوع محیط کشت بر وزن و قطر هد اصلی در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. بیشترین قطر و وزن هد اصلی (به ترتیب 18/222 میلی‌متر و 08/296 گرم) مربوط به بستر ترکیبی ماسه و ورمی‌کمپوست بود. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که به استثنای دو عنصر نیتروژن و روی، بستر کاشت اثر معنی-داری بر غلظت سایر عناصر معدنی مورد آزمایش در بخش خوراکی کلم بروکلی نداشته است. بیشترین غلظت نیتروژن در بخش خوراکی کلم بروکلی مربوط به دو بستر پرلیت خالص و خاک اره به ترتیب با 10/42 و 97/41 میلی‌گرم در گرم وزن خشک بوده است و بیشترین غلظت عنصر روی هم در بروکلی‌های کاشته شده در بستر خاک اره با 68/62 میلی‌گرم در کیلوگرم وزن خشک دیده شد که به طور معنی‌داری از تمامی بسترهای دیگر بیشتر بوده است. با بررسی همبستگی صفات مختلف مورد بررسی در این آزمایش مشخص شد که سه صفت ارتفاع بوته، قطر هد و وزن هد وابستگی مثبت و معنی‌داری با هم داشته‌اند. با توجه به نتایج حاصل از عملکرد می‌توان استفاده از ورمی‌کمپوست را به عنوان یکی از اجزای بستر کاشت کلم بروکلی در سامانه‌های بدون خاک پیشنهاد نمود.