اثر اسپرمیدین بر تحمل به سرمای بوته‌های خیار در مرحله نهال بذری

Abstract

به منظور بررسی اثر اسپرمیدین بر تحمل به سرمای دانهال‌های خیار رقم مزرعه‌ای ’رشید‘، پژوهشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار و چهار تیمار شامل غلظت‌های صفر، 1/0، 5/0 و 1 میلی‌مولار اسپرمیدین در انکوباتور در دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان به صورت دو آزمایش مجزا اجرا شد. به این منظور بذرها در محیطی مرطوب، به مدت 7 روز در دمای 20 درجه سلسیوس و پس از تیمار با اسپرمیدین، 8 روز در دماهای 6 یا 9 درجه سلسیوس قرار داده شدند. در پایان هر آزمایش ویژگی‌هایی شامل طول، وزن تر و خشک، نشت یونی و پرولین در ساقه‌ و ریشه‌ اندازه‌گیری شد. جهت مقایسه اثر دما و برهمکنش آن با غلظت‌های متفاوت اسپرمیدین داده‌های دو آزمایش با همدیگر در یک طرح کرت‌های خرد شده (2 دمای متفاوت انکوباتور به صورت 2 کرت اصلی و 4 غلظت اسپرمیدین به صورت 4 کرت فرعی) آنالیز آماری شد. نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان داد که کاربرد اسپرمیدین در بالاترین غلظت‌ (1 میلی‌مولار) اثرات معکوسی در تعدیل سرمازدگی در دمای 9 درجه سلسیوس داشت، به طوری‌که وزن تر و خشک ریشه را کاهش داد. غلظت 5/0 میلی‌مولار اسپرمیدین در دمای 6 درجه سلسیوس مؤثرتر از سایر غلظت‌ها بود و باعث افزایش وزن تر ریشه، کاهش میزان نشت یونی ریشه و افزایش پرولین ساقه شد. نتایج آنالیز کرت‌های خرد شده نشان داد که در مجموع غلظت‌های 1/0 و 5/0 میلی‌مولار اسپرمیدین باعث افزایش معنی‌دار طول ریشه‌، وزن تر و خشک ریشه‌ شد. مقایسه میانگین برهمکنش دما و غلظت اسپرمیدین نشان داد که بر خلاف این که در مجموع تیمارهای 5/0 میلی‌مولار اسپرمیدین باعث افزایش معنی‌دار طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه شد، به دلیل وجود برهمکنش معنی‌دار بین دما و غلظت اسپرمیدین این اثراتِ افزایش صرفاً در دمای 6 درجه سلسیوس مشاهده شد و در دمای 9 درجه سلسیوس تفاوت معنی‌داری با تیمار شاهد نداشت.