بررسی صفات مورفولوژیکی تعدادی از ژنوتیپ‌های بومی زیتون (Olea europaea L.) در استان کرمانشاه

Abstract

ایران یکی از خاستگاه‌های زیتون در جهان است و تنوع قابل ملاحظه‌ای در بین اکوتیپ‌های آن از شمال تا جنوب کشور وجود دارد. در این آزمایش ژنوتیپ‌های بومی زیتون موجود در کرمانشاه طی سال‌های 1385-1383 بررسی شدند. این ژنوتیپ‌ها از شش منطقه استان کرمانشاه تهیه و از نظر صفات مورفولوژی و میزان روغن براساس توصیه IOOC4 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنوع قابل توجه‌ای در بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه وجود دارد این تنوع هم بین مناطق و هم بین ژنوتیپ‌های داخل یک منطقه مشاهد شد. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین وزن میوه با عرض برگ، وزن هسته و درصد گوشت مشاهده شد و همچنین همبستگی مثبت و معنی‌داری بین درصد روغن در ماده‌تر با طول میانگره و عرض برگ مشاهده گردید. تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌ها را براساس صفات مورفولوژیک در چهار دسته کلی تقسیم‌بندی کرد. این تقسیم‌بندی تا حدود زیادی توانست ژنوتیپ‌های که در یک منطقه هستند در دسته‌های مشابه قرار دهد که این امر نشان‌دهنده آن است که علاوه بر تنوعی که بین این مناطق وجود دارد داخل یک منطقه نیز تنوع قابل توجهی وجود دارد. به‌طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که ژنوتیپ‌های استان کرمانشاه تنوع زیادی دارند و صفات مورد مطالعه نیز با وزن میوه و درصد روغن همبستگی خوبی دارند و می‌توان به نحو شایسته از این ژنوتیپ‌ها و صفات در برنامه‌های اصلاحی استفاده کرد.