بررسی اثر محلول‌پاشی جیبرلیک اسید تحت شرایط کم‌آبیاری بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و انبارمانی میوه انار (رقم شهوار)

Abstract

انار محصولی بومی ایران بوده که از ارزش صادراتی بالایی نیز برخوردار است. بحران خشکسالی در منطقه و خصوصاً حاشیه کویر که مورد کشت و کار انار قرار می‌گیرد به صورت فزاینده‌ای رو به گسترش می‌باشد. بدین سبب تحقیق حاضر در سال 1393 با سه سطح آبیاری شامل شاهد (ETc100 درصد)، کم‌آبیاری پایدار (ETc50 درصد در کل فصل رشد)، کم‌آبیاری تنظیم شونده (قطع آبیاری تا زمان تشکیل میوه و آبیاری کامل پس از آن) و دو غلظت محلول‌پاشی جیبرلیک اسید (0 و 150 پی‌پی‌ام) با 4 تکرار روی درختان 7 ساله انار رقم شهوار در شهرستان تربت حیدریه به صورت آزمایش اسپلیت پلات بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام شد. پس از اندازه‌گیری عملکرد و اجزای آن، تعدادی میوه انار از هر تیمار به انبار سرد (دمای 5 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 85 درصد) منتقل و طی فواصل زمانی 9 و 18 هفته مورد ارزیابی کیفی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که وزن میوه، عملکرد کل، درصد آریل و آب میوه انار در تیمار کم‌آبیاری تنظیم شونده به ترتیب 6/39، 1/17، 9/7 و 6/16 درصد در مقایسه با شاهد بیشتر شد. از سوی دیگر هر چند تیمار کم‌آبیاری پایدار بیشترین میزان ترکیدگی (1/9 درصد) و کمترین وزن میوه (8/205 گرم) را نشان داد، اما محلول‌پاشی GA3 توانست ضمن افزایش نسبی وزن،‌ از شدت عارضه ترکیدگی نیز بکاهد. بررسی خصوصیات فیزیوشیمیایی میوه ها طی دوره انبارمانی نیز نشان از برتری تیمار کم‌آبیاری تنظیم شونده برای صفات شاخص رسیدگی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، آنتوسیانین کل و شاخص سرمازدگی داشت. همچنین تیمار محلول‌پاشی GA3 توانست کاهش وزن میوه‌های حاصل از تیمارهای کم‌آبیاری را طی دوره انبارمانی اصلاح نماید و مقادیر آنتوسیانین کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی را نیز افزایش دهد. لذا به نظر می‌رسد با توجه به محدودیت منابع آبی در شرایط موجود، اتخاذ برخی راهکارهای کم‌آبیاری می‌تواند نتایج رضایت بخشی را در پی داشته باشد. ضمن آن‌که کاربرد GA3 نیز توانایی جبران و اصلاح بخشی از اثرات نامطلوب این تیمارها را دارد.