واکاوی ارتباط میان فضاهای باز شهری و همه‌گیری بیماری کووید-19

Abstract

پیش زمینه و هدف: فضای شهری عرصه تعاملات اجتماعی و برخوردهای رودررو است که این امر ناشی از توان بالای این‌گونه فضاها در انواع مبادلات از جمله؛ اطلاعات و مانند آن می‌باشد. گسترش بیماری همه‌گیر کووید-19 اثرات قابل‌توجهی بر این تعاملات گذاشته و در الگوهای تحرک و تعامل انسان، تغییرات زیادی را به‌طور اخص در شهرها ایجاد کرده است. این در حالی است که فضاهای شهری می‌توانند در گسترش و در عین‌حال پیشگیری این بیماری، نقش بسزایی ایفا کنند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی پیوند میان فضای باز شهری و بیماری کووید-19 است که در چارچوب رویکردی کیفی و کمی انجام ‌گرفته است. روش: ابتدا مطالعات مرتبط، شناسایی و پس از تحلیل محتوای آن‌ها، مقولات تبیین شده در آن‌ها کدگذاری شد. در مرحله بعد، کدها در اختیار 30 نفر از نخبگان و خبرگان دانشگاهی در حوزه شهرسازی و مدیریت شهری قرار گرفت. نتایج در قالب چهار معیار اصلی دسته‌بندی و با استفاده از روش آنتروپی شانون ضریب اهمیت هر معیار و زیر معیار مشخص شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که فضای شهری از طریق 4 شاخص طراحی شهری تاب آور با مقدار WJ 2357/0، برنامه‌ریزی فضای سبز با مقدار WJ 0974/0، شهر هوشمند با مقدار WJ 0627/0 و حمل‌ونقل با مقدار WJ 0549/0، به ترتیب به‌منظور غلبه بر بیماری کووید-19 ایفای نقش می‌کند. نتیجه‌گیری: تأثیر بیماری همه‌گیر کووید-19 را می‌توان از سه جنبه در طراحی فضای باز شهری مورد­ بررسی قرارداد: اول، راهکارهایی که در این شرایط با کم‌ترین آسیب بر زندگی عادی مردم، مانع از انتقال و شیوع آن گردد. دوم، راهکارهایی در طراحی فضای باز شهری که به افزایش سطح ایمنی بدن منجر می‌شود و سوم، بهبود تعاملات اجتماعی است، به‌ طریقی که افراد، با رعایت فاصله اجتماعی، ارتباط مناسب را به‌صورت بصری و کلامی و مانند آن داشته باشند. در نهایت می‌توان گفت در دوران بحران همه‌گیری کووید-19، عوامل دیگر در طراحی شهری که کم‌تر مورد­ توجه قرارگرفته وجود دارند و این موضوع،‌ نیازمند مطالعات گسترده‌تری می‌باشد.