آدیپونکتین ، بیماری‌ها و ورزش: یک مرور نقلی

Abstract

مقدمه: آدیپونکتین که فراوان­ترین پروتئین رهاشونده از بافت چربی است، از طریق کنترل گلوکز خون و اکسیداسیون اسیدهای چرب در تنظیم متابولیسم نقش ایفا می‌کند. خلاف تصور اولیه مبنی بر اینکه آدیپونکتین تنها از بافت چربی ترشح می‌شود، اکنون مشخص شده­ است عضله اسکلتی نیز می­تواند آدیپونکتین را تولید و ترشح کند. از این رو، شناسایی عضله اسکلتی به عنوان منبع آدیپونکتین، توجه پژوهشگران بسیاری را در رابطه با نقش آن به عنوان یک آدیپوکاین در خون و یک مایوکاین با ویژگی­ های اتوکرین/پاراکراین، به خود جلب کرده ­است. در ابتدا مطالعات حیوانی متعددی، آدیپونکتین را به عنوان یک سایتوکاین کاملا مفید؛ با اثراتی هم چون افزایش حساسیت به انسولین، ضدالتهاب، ضدآتروژنیک و ضدسرطان، معرفی کردند. با این حال، مطالعات دیگر نشان داده‌اند افزایش مقادیر آدیپونکتین می­تواند با ایجاد یا توسعه برخی آسیب­ ها ارتباط داشته باشد. سازوکار­های اساسی این عملکرد دوگانه هنوز به خوبی شناخته نشده­اند. از سوی دیگر، مطالعات بسیاری گزارش کرده‌اند فعالیت ورزشی بلند مدت ـ صرف نظر از نوع تمرین و شرایط شرکت‌کننده‌ها ـ باعث افزایش مقادیر آدیپونکتین می‌شود. با وجود این، پس از گذشت ۲۵ سال از کشف این آدیپوکاین، ویژگی­ ها و سازوکار­های تغییرات آدیپونکتین در شرایط گوناگون و نیز چگونگی تاثیرات مختلف آن بر بافت­ ها و اندام ­های گوناگون، هنوز نامشخص است. از این رو در این مطالعه سعی شده­ است با مرور مطالعات انجام ­شده، ضمن معرفی آدیپونکتین، گیرنده­ ها و مسیرهای پیام­ رسانی آن در بافت چربی و عضله اسکلتی، تغییرات آن نیز در شرایط بیماری و هنگام فعالیت ورزشی، خلاصه و جمع­ بندی شود.